IETS OVER DE GESCHIEDENIS YAN HET LEERSTUK, DAT DE AARDE EEN BOL IS.1

Ik acht het gelukkig, dat in paedagogische en wetenschappelijke kringen de overtuiging veld wint, dat voor het juist verstaan eener wetenschap de kennis van hare ontwikkelingsgeschiedenis onontbeerlijk is. Even als wij onzen eigen tijd alleen begrijpen kunnen, als wij de geschiedenis van het verleden kennen, zoo is het ook onmogelijk een wetenschap te begrijpen, als men alleen kennis neemt van haar tegenwoordig standpunt en niets weet van haar strijd, haar vorderingen en zelfs van de dwalingen, die allen tot haar ontwikkeling hebben meegewerkt.

Een merkwaardige bevestiging van de juistheid dezer opvatting levert ons een werk van den Weener geleerde Houston Stewart Chamberlain, „Die Grundlagen des 19ten Jahrhunderts. 'i Chamberlain had het plan opgevat een geschiedenis van de negentiende eeuw te schrijven ; als inleiding daartoe stelde hij zich voor een historisch overzicht te geven van vroeger tijden, voor zoo verre deze voor de ontwikkeling van den tijd tusschen 1800 en 1900 van beteekenis waren. Onder het werken werd deze inleidende schets een groot werk in twee deelen. Om onze eeuw te begrijpen was een historisch overzicht van het verleden ten eenenmale onvoldoende;

1) H. Weiss, Prometheus, 12 December 1906.