DEN MODERNEN GEEST.

7

in de 19e eeuw: Richard Wagner op het gebied der muziek, Alexandre Dumas (vooral in zijne latere werken) op het gebied der literatuur, Puvis de Chavannes op het gebied der schilderkunst.

Immers was het Richard Wagners beginsel muziek en poëzie te verbinden, door de eene de intiemste en te gelijk meest vage opwellingen van het gevoel te doen uitdrukken, terwijl de juister bepaalde uitdrukking daarvan de taak was van de andere, zoodat noch de eene noch de andere zich onafhankelijk zou kunnen ontwikkelen en zoo in louter virtuositeit ontaarden.

Op politiek gebied sloot Brunetière zich bij 't socialisme aan, omdat hij daarin den overwinnaar van het naturalisme zag. Het socialisme toch is gegrond op de overtuiging, dat de ontwikkeling van de menschelijke maatschappij niet aan 't bloote toeval, en nog minder aan het Noodlot der natuur, aan de strenge, onveranderlijke ijzeren natuurwetten onderworpen is, en dat de wetten der staathuishoudkunde geenszins even onomstootelijk zijn als die van chemie en physica, Ook beteekent het een protest tegen het naturalisme, als het socialisme niet alleen of voornamelijk in het physisch zelfbehoud, maar in de eerste plaats in de oprichting van het rijk der gerechtigheid op aarde, het doel van 's menschen leven ziet."

Dat het socialisme, waarbij Brunetière zich aansloot, een Katholiek socialisme was, moet hierbij nadrukkelijk op den voorgrond gesteld worden. Het zou volstrekt niet aangaan dit socialisme met de internationale sociaal-democratie te vereenzelvigen. De reactionair-nationaal gezinde geleerde zag veelmeer in de bestrijding van de internationale sociaal-democratie een zijner hoogste levensplichten en wel hoofdzakelijk daarom, omdat deze het kind was van de meest anti-katholieke eeuw, de 18e.

Het anti-Katholicisme der 18e eeuw bracht Brunetière er toe om de leer van de grootste vertegenwoordigers dier eeuw grootendeels verkeerd te begrijpen, hartstochtelijk te haten en rusteloos te bestrijden.

De gewichtigste verschijnselen, die Brunetière het gevolg van de Fransche revolutie en van de leer harer voorloopers achtte en daarom met zijn scherpste wapens bestreed, wa-