242

IS DE LETTERKUNDE TEN DOODE OPGESCHREVEN?

In the common deluge drowning old political common sense." 1

Het is geen compliment voor de geschiedenis en de dichtkunst om op eene lijn gesteld te worden met heraldiek ; ook is de zondvloed niet duidelijk omschreven. Is het de stroom der wetenschap, die ons allen zal overweldigen, of treedt het beeld meer in bijzonderheden en stelt het ons voor als wormen, die niet aan de grasrol kunnen ontkomen? Men heeft de positieve of positivistische wijsbegeerte wel eens omschreven als een Katholicisme zonder * Christendom. Wordt nu de wetenschappelijke school niet even dogmatisch als de Kerk van Rome?

Extra scientiam nulla salus2.

Men heeft er dikwijls over geschreven, hoe aangenaam het is, met zekerheden te doen te hebben. Walter Bagehot stelt in een van zijn opstellen voor, hoe de stem der Kerk, waartoe hij niet behoorde, den reiziger, vermoeid door het bezoeken van allerlei gebied van menschelijke bespiegeling, het welkom toeroept en hem noodt in de haven, waar alles reeds lang is uitgemaakt. Eene prachtige schuilplaats, maar alleen voor hen, die in de Kerk gelooven. In de wetenschap daarentegen moet gij gelooven. Gij kunt niet buiten uw eigen rede treden, ook omdat zij alleen in staat stelt de openbaring zelf te beoordeelen.

Butler moest de waarschijnlijkheid als gids door het leven aannemen.

De man der wetenschap veracht waarschijnlijkheden. Bij hem is het als bij de Kerk van Rome: alles of niets. Wetenschappelijk agnosticisme zegt niet slechts „Ik ben niet zeker", maar ook „Gij kunt niet zeker zijn." Abt Vogler roept uit: „De overigen mogen redeneeren zooveel hun lust, maar wij, musici, weten.

1) „Heraldiek, geschied- en dichtkunst Zij verzinken hand aan hand In den zondvloed medesleepend 't Ouderwetsch gezond verstand." 2) Er is geen heil buiten de wetenschap.