326

DE FINANC1ËELE TOESTAND VAN RDSLAND.

kracht van den staat te beoordeelen, dan de schitterendste cijfers, die de Minister van Financiën ons in zijn begrooting levert.

Terwijl de toestand der landbouwers in andere staten in de jongste twintig of dertig jaar aanmerkelijk verbeterd is, is de Russische boer zeer sterk achteruit gegaan, en wordt zijn toestand jaarlijks slechter. De Russische bevolking neemt zeer snel toe; honderd jaar geleden had Rusland 40 millioen inwoners; vijftig jaar geleden 75 millioen; thans heeft het ongeveer 150 millioen; de bevolking neemt jaarlijks met ongeveer 1800000 zielen toe; ten gevolge van die snelle vermeerdering der bevolking is het land, dat door boeren bebouwd wordt, meer en meer verdeeld en onderverdeeld, met het gevolg dat de gemiddelde stukken grond niet meer voldoende zijn om den eigenaar en zijn gezin te voeden. Dit feit is erkend, zoowel door vele Russische schrijvers over dit onderwerp als door den Minister van Landbouw zeiven. In het algemeen wordt de landbouw in Rusland op geheel onvoldoende en verkwistende wijze gedreven, tengevolge van gebrek aan genoeg bemesting en voldoende beploeging. De grond wordt met lichte houten ploegen slechts een weinig opgerakeld, maar niet omgewoeld; de boeren zijn te arm om ijzeren ploegen en andere moderne landbouwwerktuigen te koopen en de bodem geraakt langzamerhand uitgeput. Van de natuur heeft Rusland misschien den vruchtbaarsten bodem ter wereld gekregen; toch is de opbrengst per hectare ongeloofelijk klein, hetgeen blijkt uit de volgende cijfers, die aan de laatste landbouwstatistiek van het Britsche departement van landbouw ontleend zijn: Gemidd. opbrengst per Heet, gedurende de jaren 1900—1905.

Hectoliter. Graan Rogge Gerst Haver Vereenigd Koninkrijk. ..27 29,6 37,3

Duitschland 25,66 20,75 29,8 35,8

Frankrijk 17,46 14,4 20,1 24,2

Hongarije. . 15 14,5 19 22,5

Roemenie 14,8 13,5 14,8 18

Bulgarije 12,7 12 16

Europeesch Rusland (met

uitzondering van Polen). 8,8 10,3 11,5 10,8