828
DE FINANCIËELE TOESTAND VAN RUSLAND.
en in 1900 slechts 602. In tijden van schaarschte sterven de dieren of worden zij bij duizendtallen geslacht, en de verarmde boeren zijn niet in staat nieuw vee aan te koopen. Volgens Oseroff waren in 1882 26,9 pCt. der hoeven zonder paarden, terwijl dat aantal in 1893-96 tot 32,2 pCt. was toegenomen. Rusland's landbouw gaat dus merkbaar achteruit.
Ofschoon deze uitspraak in het algemeen voor geen gegronde tegenspraak vatbaar is, zijn er toch uitgebreide districten, met name in Polen en in de Oostzee-provinciën en in de landen langs de Zwarte Zee, waar de landbouw bloeit, waar de grond genoeg opbrengt en de boeren een zekere welvaart genieten. Tot mijn spijt laat het bestek van dit artikel niet toe, hier nader uit te weiden over het verschil tusschen de vooruitgaande en de achteruitgaande streken van het Russische rijk.
Het gevolg van de snelle toename der bevolking aan den éénen kant en van de toenemende uitputting van den bodem aan den anderen kant, neemt men waar in den telkens terugkeerenden hongersnood en honger-typhus in Rusland. De hongersnood, die het land thans teistert, is voorafgegaan door dergelijke rampen in 1892, '98, '99 en 1900. Een groot deel van de plattelandsbevolking lijdt steeds aan de gevolgen van onvoldoende voeding; indien hongersnood nog niet chronisch is in Rusland, dan dreigt hij dat toch te worden. Volgens Simkhowitsch krijgt 70.7 pCt. van alle boeren minder dan 19 pud graan per hoofd, hetgeen het minimum is, dat voor hun leven noodig is. Daarenboven worden de arme landbouwers zwaar gedrukt door belastingen; de Russische boer kan zijn belasting alleen betalen door de opbrengst van zijn land te verkoopen, en door de strengheid der wet wordt hij gedwongen belasting te betalen door die opbrengst te verkoopen zelfs, als hij die noodig heeft om zich en zijn gezin door den winter heen te helpen. De Russische belastinggaarders gaan met groote gestrengheid te werk en somtijds vlucht een geheel dorp naar de steppen, om dezen man te ontgaan. Gedurende de laatste twintig jaar is de toestand van den Russischen boer voortdurend achteruitgegaan, zoodat die thans ondragelijk geworden is.