goed gedenkteeken door een bevoegde kracht te laten ontwerpen, dat uit te voeren en naast al het andere

„moois" in hun showroom op te stellen, want

men vraagt dat niet!

Om de monumentenquaestie op onze kerkhoven (ik spreek hier nog niet over opschriften) op te lossen, zou een algeheele reorganisatie noodig zijn.

I. Zou men een bevoegd tuinarchitect advies moeten vragen omtrent beplanting.

II. Zou er een soort schoonheidscommissie gevormd moeten worden, die voor iedere afdeeling van het kerkhof de soort, hoofdafmetingen en materiaalsoorten bepaalt voor de eventueel te plaatsen monumenten.

III. Zou men voor iedere afdeeling b.v. een tiental goede ontwerpen kunnen laten maken, waaruit „men" zou moeten kiezen.

Hierdoor zouden we een groote rust en harmonie scheppen op onze kerkhoven, terwijl alle snoeverij den kop zou worden ingedrukt.

Wanneer men mij tegenwerpt dat door deze, helaas noodzakelijke, harde maatregelen de „persoonlijkheid" der menschen te veel in het gedrang komt, dan antwoord ik dat er momenteel ook absoluut niet van persoonlijkheid sprake kan zijn. Bij mijne opvatting kan

74

de persoonlijkheid voldoende tot uiting komen in het opschrift. Daaruit zal blijken hoe het staat met de „christelijke persoonlijkheid" waar het hier toch om gaat; desnoods zou op deze soort van persoonlijkheid ook nog een rem gezet moeten worden wanneer een opschrift buiten de perken der christelijkheid gaat en b.v. in snoeverij zou ontaarden.

Technisch juist, eenvoudig en waar, dat moeten onze grafmonumenten zijn, daarnaast moeten zij blijk geven van schoonheidsgevoel en last not least behooren zij, in vorm en taal duidelijk te getuigen, dat hier een christen begraven ligt, die geloofde in de gemeenschap der Heiligen, in de Verrijzenis des Vleesches, in het Eeuwig Leven en in de verlossing van Christus door het Kruis.

Ook het 'materiaal zou ik, zooals boven gezegd, onder commissioneel toezicht bepaald willen zien. Dit is een oogenschijnlijk onbelangrijke factor die echter wel degelijk een groot gewicht in de schaal legt. In ons klimaat moet men b.v. geen gepolijste steensoorten als diverse marmers of hardsteen bezigen, dat houdt zich niet goed en wordt tenslotte onooglijk. En wat is ongepolijst marmer of hardsteen? Dooder materiaal kan men zich moeielijk denken.