254

KUNSTZIJDE

en aether wordt er aan onttrokken, zoodat de draad ten slotte volkomen hard wordt. Later voegde Chardonnet reeds in het begin het noodige water bij het collodion, waardoor het hem gelukte, den draad reeds dadelijk in de lucht te spinnen.

De zachtheid van echte zijde is, gelijk men weet, een gevolg van de buitengewone fijnheid van de draden op zich zelf, welker diameter afwisselt tusschen 8 en 24 duizendste deelen van een millimeter. „Zulk een teer iets kunstmatig na te bootsen," schrijft Doht in de Naturwissenschaftliche WorJienschrifl, „is tot nu toe slechts ten deele gelukt, daar de stevigheid van cle kunstzijde in het algemeen zoover bij die van het natuurproduct achterstaat, dat voor clen kunstdraad de grens van fijnheid al spoedig is bereikt."

Deze is afhankelijk van de wijdte der spinopening, die van invloed is op de sterkte van den draad. Men hangt van cle wijdte der spinopening echter toch niet in zulk een mate af, als het op het eerste gezicht zou schijnen. Ten eerste toch krijgt de draad door de trekking, die hij noodzakelijk moet ondergaan, reeds een kleinere dwarsdoorsnede, en verder neemt hij onder het uitdrogen nog af, door dat de draad wat inschrompelt, zoodat men tegenwoordig goede en bruikbare kunstzijde kan vervaardigen met draden die een middellijn van 28 a 35 duizendsten millimeter hebben, zonder dat hiervoor juist naar verhouding even kleine spinopeningen noodig zijn ; 10 tot 36 van zulke draden worden gewoonlijk, naarmate men ze meer cf minder dun wenscht te hebben, tot één enkelen zijden draad bijeengedraaid en op spoelen gewonden.

Een spinmachine heeft ongeveer 100 spoelen. Deze komen uit de spinkamer in de twijnderij, waar de draad getwijnd wordt en in strengen gewonden, in welken vorm hij te koop wordt aangeboden. Elke streng houdt ongeveer 500 meter draad. Van het fijnste nummer gaan er ongeveer 220000 meter op één kilogram. Wanneer dit bestaat uit 14 enkelvoudige cocondraden, dan is er voor 1 kilogr. zijde ongeveer 3 millioen meter enkelvoudige zijdedraad noodig, zooals deze de spinmachine verlaat.

Daar de nitrocellulose, waaruit de kunstzijdedraad ver-