258

KNUT HAMSUN 70 JAAR.

Zulk een schippersbezichtiging in de literatuur is door dit kenmerk te karakteriseeren dat ze haar oordeel niet bepaalt volgens de boeken zelf, maar naar de dingen daaromheen: de burgerlijke en literaire positie van den schrijver, zijn leeftijd, de oplaag zijner boeken, zijn inkomen, zijn vermogen — of schuld — zijn woonplaats en zijn tehuis, zijn beroemdheid, zijn vrienden en de vrienden van zijn vrienden, zijn persoonlijk gezag en zijn zelfgevoel, zijn invloed hier en daar....

Toen Hamsun vijftig jaar oud werd, kwam er m zijn geheele uiterlijke positie een wezenlijke verandering ten goede. Vóór dien tijd werd hij literair wel naar waarde geschat, maar een grooten lezerskring volgens moderne begrippen had hij niet. Hij was het voorwerp van een zekere mythevorming als een centrale bohemien-figuur, zijn boeken stonden voor een deel op de verbodslijst van boeken die in deftige huizen niet gelezen werden, omdat ze eigenlijk niet mooi genoeg waren. De Regeering weigerde hem een Staatsstipendium waartoe het comité van deskundigen der Auteursvereeniging hem had voorgedragen, zijn boeken waren niet heelemaal zooals ze zijn moesten.

Tegen den sosten verjaardag kwam van Oost en West de waardeering; Knut Hamsun werd als groot dichter erkend. Uit Noorwegen zelf kwam die waardeering iets langzamer dan uit het buitenland. We moeten niet vergeten dat er in Noorwegen vier groote dichters waren, dat was de oude bepaling, dat gold als wet.

Maar ongeveer op genoemden tijd stierf de laatste van de vier groote. Toen werd het wel leeg, en als van zelfsprekend gaf men aan Hamsun de plaats van die vier, al had hij daar niet moeten zijn, omdat hij op geen van de vier ge-

leVan toen af waren Hamsun's nieuwe boeken werkelijk gebeurtenissen ver buiten den kleinen kring van hen die in de literatuur belang stellen. Ieder nieuw boek werd met spanning verwacht, vooruit besteld, met geestdrift besproken; bij tienduizenden en tienduizenden hier in het Noorden verkocht, en in tien a twaalf talen vertaald. En het was alsof die boeken hun verantwoordelijkheid kenden, ze wer-