EEN NIEUWE WEG DEN MENSCH TE LEEREN KENNEN.

331

naast die onbelangrijkheid van het doel staat een ongewone energie, de soms grenzenlooze opoffering, waarmee de verzamelaar zijn doel nastreeft. De verzamelaar kan zich zelf belachelijk maken, misdadiger worden, zijn allereerste behoeften onderdrukken, alles ter wille van zijn verzamelingen. Gierigaards, d.w.z. geldverzamelaars, komen dikwijls te midden van hun geld, hun verzamelingen, in eenzaamheid om, in vuilheid, honger en koude, veracht en verlaten door hun omgeving, zelfs door hun nabestaanden. Dit leidt ons noodzakelijk tot de conclusie, dat men hier met een duistere, oorspronkelijke, onbedwingbare aandrift te doen heeft, met een instinct of in de taal van de physiologische analyse — met een reflex. Iedere verzamelaar, die door zijn hartstocht wordt gegrepen, maar niet het vermogen van zelfwaarneming heeft verloren, ziet duidelijk in, dat hij even onafwijsbaar tot het volgende nummer in zijn collectie getrokken wordt, als een mensch die een zekeren tijd zonder voedsel is geweest, getrokken wordt naar een nieuwe portie eten.

Hoe is die reflex ontstaan? In welke verhouding staat zij tot andere reflexen? Die vragen zijn niet gemakkelijk te beantwoorden, zooals over het algemeen alle vragen naar den oorsprong van iets. Het geheele leven van den mensch beteekent de verwerkelijking van een doel, namelijk het behoud van het leven zelf, een voortdurenden arbeid van wat men het levensinstinct noemt. Dat algemeene levensinstinct, die levensreflex bestaat uit een groot aantal afzonderlijke reflexen. Voor het grootste deel zijn het actieve bewegingsreflexen, gericht op de voorwaarden die het leven gunstig zijn, met het doel die voorwaarden, voor het betrokken organisme te grijpen, ze zich toe te eigenen — dus „grijpende" reflexen. lederen dag worden wij getrokken in de richting van stof, die voor ons als materiaal voor het chemisch proces van ons bestaan noodig is; wij gebruiken die, komen voor een poos tot rust, om na eenige uren of den volgenden dag opnieuw te beproeven, een nieuwe hoeveelheid van die stof „het voedsel" machtig te worden. Tegelijkertijd brengt iedere nieuwe prikkel, die op ons inwerkt, een tegenbeweging van onzen kant teweeg, om beter en meer volledig diezelfde prik-