de astronomie in dienst van de praktijk

lagen en zelfs in het middelpunt der aarde kan doordringen.

Men moet niet uit het oog verliezen, dat de astronomie niet alleen haar diensten bewijst aan de natuurkundige wetenschappen, maar ook aan de sociologische. De geschiedenis der wereld, de chronologie en de archeologie verkrijgen belangrijken steun van deze wetenschap. Wanneer de geschiedkundigen van een historische gebeurtenis spreken, noemen zij bijna altijd zekere astronomische verschijnselen, die het oog troffen, toen deze zich voordeden op den dag of in het jaar van die gebeurtenis. Daar het tijdstip, dat de geschiedkundigen aanwijzen, niet altijd het volle vertrouwen verdient, kunnen de data der gebeurtenissen, die zij noemen, zeer dikwijls bepaald worden met behulp van de astronomische verschijnselen, die door den geschiedschrijver erbij vermeld worden. Onder die astronomische verschijnselen, die het oog treffen, moet men vóór alles de totale en de ringvormige zonsverduisteringen noemen en boven diende kometen, die met het bloote oog zichtbaar zijn. Thans zijn de bewegingen van zon en maan, die bij bepaalde standen ten opzichte van elkaar totale of ringvormige zonsverduistering geven, met groote nauwkeurigheid bekend, zoodat men met volkomen zekerheid de data bepalen kan van alle zonsverduisteringen, die vroeger hebben plaats gehad. En ook hebben de astronomen, zich baseerend op een groot aantal waarnemingen omtrent de groote kometen, zoowel van vroegeren als van den tegenwoordigen tijd, nauwkeurig de beweging van die groote kometen bepaald en zij kunnen daardoor met groote zekerheid aangeven, in welk jaar of in welke maand die of die komeet in vroegeren tijd werd waargenomen.

De astronomische gebeurtenissen kunnen zoo onschatbare diensten bewijzen bij het vaststellen van de data van historische gebeurtenissen.

Uit dit alles kunnen wij besluiten, dat de sterrenkunde niet alleen beteekenis heeft als zuivere wetenschap, maar dat zij ook toepassingen heeft, die buitengewoon nuttig en belangrijk zijn voor het leven onzer dagen en dat zij bovendien aan andere wetenschappen zeer gewichtige diensten bewijst.

A. A. Ivanoff.