IN DE KOLONIALE POLITIEK VAN FRANKRIJK?

Atlantisch gebied over te brengen, evenals hij dien, dank zij de Capitulatiën, op het Middellandsche zee-gebied overbracht, en hen te verzwakken door te trachten, zij het ook te vergeefs, zich van den zeeweg naar Indië meester te maken.

Maar de continentale oorlogen, die zooveel van de geldmiddelen vorderden, hebben elke krachtsinspanning ten bate van de officiëele verre ondernemingen als zeereizen naar Indië en pogingen om in Noord-Amerika vestigingen te stichten, belet. Eenerzijds moet men zich niet een te mooie voorstelling maken van de schitterende formules van den souverein over het beginsel van de vrijheid der zeeën. Zij werden slechts tijdelijk toegepast. De kaperbrieven, in 1531 en 1533 bij voorbeeld aan Jean Ango en zijn scheepsvolk verleend om „op de gemeenschappelijke zee te varen", zijn nog in het jaar waarop zij uitgereikt waren, gevolgd door open brieven, die elke vaart naar de Portugeesche koloniën verboden.1) De vrijheid der zeeën, opnieuw in 1540 geproclameerd, werd opnieuw beperkt bij het verdrag van Crépy, vervolgens in 1546 en 1547, toen Karei de Vijfde van de moeilijkheden van Frans I en Hendrik II met Engeland gebruik maakte om van den Franschen Koning het verbod aan zijn onderdanen om naar Peru en de andere Spaansche bezittingen te gaan, te verkrijgen. Anderzijds springt de afwezigheid van continuïteit in de ten aanzien van de Canadeesche ontdekkingen gevolgde politiek niet minder in het oog. De tweede expeditie van Jacques Cartier naar Canada, geldelijk gesteund door den koning, heeft geen enkel practisch onmiddellijk resultaat ten gevolge van de hervatting van den strijd met Karei V.

Maar dan komt de tweede helft van de XVIde eeuw, bezoedeld door de godsdienstoorlogen en de binnenlandsche twisten, te midden waarvan een onvoldoend vertegenwoordigd en verzwakt koninklijk gezag naar alle kanten heeft te strijden. Desniettemin volgt de eene koloniale proefneming op de andere, maar zij worden nog door het particulier initiatief op touw gezet. Vermelding verdienen in dit verband de

1) Het is overigens waarschijnlijk, dat de Fransche admiraal Chabot toelagen van de Portugeezen ontving om aan onze zeelieden de vaart naar OostIndië en aan onze kapers aanvallen tegen Portugeesche schepen geheel te verbieden.