HET STELSEL VAN DRANKVERKOOP IN ZWEDEN

gestaan of gestraft was voor openbare dronkenschap dan wel andere misdrijven op zijn geweten had, waardoor hij niet in aanmerking kwam voor een vergunning om sterken drank te koopen; of hij een gezin had en zoo ja: uit welke leden dat bestond; in welk „kerkelijk register" hij ingeschreven was; wat voor soort van huis hij bewoonde en hoe groot dat huis was. Het paskwil eindigde met een vertrouwelijke, intieme vraag, waarom de aanvrager niet eerder een bonboekje aangevraagd had, en, niettegenstaande alle vergunningen aan strenge regels onderworpen zijn, precies hoeveel sterken drank per maand en per jaar hij zelf genoeg vond.

Aangezien wij in een klein mijnwerkerskamp woonden, waar geen officieel aangesloten drankwinkel (slijterij) aanwezig was, moesten wij dit met veel moeite ingevulde stuk tegelijk met onzen pas opzenden naar de naastbij gelegen stad; en in afwachting van ons brevet van netheid trachtte ik bij verschillende Zweedsche mijnwerkers mijn licht op te steken omtrent de finesses van hun drank-rantsoeneering.

Ik vernam, dat volgens het Bratt-stelsel de verkoop en distributie van sterken drank plaats heeft door particuliere maatschappijen onder strenge staatscontrole. In het bijzonder gaan deze maatschappijen de herkomst van den sterken drank na, zij stellen het winstaandeel van het bedrijf vast, en zij voldoen aan alle redelijke aanvragen van sterken drank tegen billijken prijs. Vóór 1909 was in Zweden de verkoop van sterken drank in ruime mate aan zich zelf overgelaten, en evenals bij ons in Amerika waren de nadeelen van den omzet van sterken drank ondragelijk geworden. In 1909 werd er een volksstemming gehouden over drooglegging, en het resultaat was honderd stemmen tegen één voor algeheele drooglegging. En wederom evenals bij ons walgde de natie weldra van de nadeelen van algeheele drooglegging. Toen het zoover gekomen was, zonnen eenige Zweden, waaronder Dr. Ivan Bratt, op middelen om aan dien toestand een einde te maken — een soort van middenweg.

Dr. Bratt boekte zijn eerste blijvend succes door een particulieren sterken-drank-winkel in Stockholm te openen. Deze zaak — het zoogenaamde „Stockholm-stelsel" — hield zich alleen met détail-verkoop bezig, doch reeds spoedig na de