KIESRECHTHERVORMING.

173

kiesrechthervorming werd genomen, die de evenredige vertegenwoordiging van alle belangrijke partijen zou waarborgen. Dit zou de afschaffing van academische zetels insluiten. In theorie voegen zij een nuttig en voornaam element aan het Parlement toe. In de practijk hebben zij dat zelden gedaan. De juiste plaats voor de vertegenwoordiging van de universiteiten is een Tweede Kamer.

Beperking van uitgaven voor verkiezingsdoeleinden is een zeer noodzakelijke hervorming. De bestaande beperkingen worden in de practijk grootendeels te niet gedaan door de geweldige onkosten, die somtijds door centrale partij-organisaties gemaakt worden. Men heeft wel beweerd, dat de Liberale Partij op deze wijze bij de laatste verkiezingen groote sommen heeft verkwist. Maar haar totale onkosten voor alle doeleinden waren geringer dan de onkosten van de centrale organisatie der Conservatieve Partij voor aanplakbiljetten alleen. Ik zou deze onkosten willen beperken tot een bepaald bedrag per candidaat; en ik zou een gedetailleerde en door het openbaar gezag geverifiëerde verantwoording eischen van de uitgaven van alle politieke partijen, met opgave van de bronnen, waaruit hun fondsen waren gevloeid. In het geval van betaalde ambtenaren van welke soort ook, die hun tijd geheel of gedeeltelijk aan verkiezingswerk hebben moeten wijden, zou ik eischen, dat voor hun salarissen die partij werd gedebiteerd, voor welke zij gewerkt hebben. Ik zou gaarne het werven van stemmen en het gebruik van voertuigen voor het vervoer van kiezers verbieden, als ik mij het een of ander middel om dat te doen, kon bedenken, dat doeltreffend zou zijn.

Al deze voorzieningen zouden er toe bijdragen de verkiezingen eenvoudiger en rationeeler te maken. Maar geen ervan is van meer dan onbelangrijke beteekenis in vergelijking met de hervorming van onze wijze van stemmen. Dat is van primair belang: de preliminaire voorwaarde voor ingrijpende verbetering in het stelsel van parlementaire regeering, die het verloren geraakte prestige van het Parlement zou herstellen.