304

LATIJNSCH-AMERIKA IN DE TWINTIGSTE EEUW.

wat teveel nadruk op gelegd. Een Ier, die vele jaren in Mendoza gewoond had, merkte op: „De menschen kunnen over niets praten; ze zeggen alleen maar uva uva" (druiven — het eenigste product van Mendoza). Over het algemeen houden de leidende personen der voornaamste republieken zich hoofdzakelijk bezig met verdienen en uitgeven, en het uitgeven wordt beoefend op een koninklijke manier, die grooten indruk maakt op hen, die Buenos-Aires en Santiago bezoeken. Behalve in Peru zijn er weinig sporen van oude geschiedenis. De gebouwen zijn nieuw, de kerken dateeren uit den tijd der Spaansche bezetting of later en de geschiedenis, belichaamd in de namen der statige straten en pleinen gaat niet meer dan een eeuw terug. In vele opzichten is Zuid-Amerika geen interessant land voor den reiziger.

Toch zal niemand betreuren het land bezocht te hebben. Het volk is vriendelijk voor de vreemdelingen en vlug van begrip; er is overal een groep, klein in Zuid-Amerika als in alle andere landen, van hoog ontwikkelde lieden. Er bestaat een literatuur, die, hoewel geheel door ons land verwaarloosd, belangwekkende eigenschappen vertoont, die bijna niet geëvenaard worden in de geschiedenis der moderne letteren. Er is dus alle redenen om de jongste geschiedenis van deze groote en rijke groep republieken te bestudeeren.

Het is mogelijk, dat over het algemeen Latijnsch-Amerika nog een eenigszins vaag begrip is. Het kan zijn, dat het nog beschouwd wordt als een land van revoluties en het is waar, dat de negentiende eeuw een ruimen oogst opleverde aan oorlogen en opstanden, die zich weerspiegelde in de berichten van reizigers en inwoners beide. Darwin, die Peru in 1835 bezocht, schrijft: „Geen staat van Zuid-Amerika heeft sinds de onafhankelijkheidsverklaring meer van anarchie te lijden gehad dan Peru. Ten tijde van ons bezoek streden vier aanvoerders om de heerschappij in de regeering; als een erin slaagde gedurende eenigen tijd zeer machtig te worden, verbonden de anderen zich tegen hem; maar zoodra zij overwinnaars zijn, staan zij weer vijandig tegenover elkaar." De troebelen verhinderden hem feitelijk iets van het binnenland te zien of eenige kennis van het land te verkrijgen. Het zou een zware taak zijn al de oorlogen en revoluties op te