EEN DERTIENDE-EEUWSCH WONDER.

343

wierookvaten, waskaarsen en kruisbeelden. Zelfs oude menschen, getroffen door het vuur van dit enthousiasme, voegden zich bij hun gelederen, toen zij voorbijtrokken, en andere lieden uit de bevolking, die er belang in stelden, maar niet goed wisten, wat er van te denken, gaven hun voedsel en aalmoezen voor hun lange reis. Niet alleen particulieren misten een precedent waaraan zij zich konden houden, ook Staat en Kerk wisten niet wat te doen. Koning Philips August had raad gezocht bij de universiteit van Parijs, en naar aanleiding van het van haar ontvangen advies, den kinderen bevolen terug te keeren, maar aan het bevel werd slechts zeer gedeeltelijk voldaan, daar de groote massa van het volk naar de tegenovergestelde zijde overhelde.

De zaak was inderdaad min of meer moeilijk voor hen, die het gezag in handen hadden. De geheele beweging getuigde van overschatting van krachten en was een door niets gewettigde inmenging eenerzij ds in de zaken van God en de Christelijke gemeenschap van volwassenen, en anderzijds in die van den duivel en zijn ongeloovige volgelingen. Dat zij werkelijk slagen zou, was natuurlijk ondenkbaar. Dat men in ieder geval niet moest toelaten dat zij zou slagen, was evenzeer onbetwistbaar, wilde men de echte kruisvaarders niet de risée der beschaafde wereld laten worden. Maar het te verbieden en het verbod af te dwingen, de machten van wet en orde er tegen in werking te brengen, was evenzeer bezwaarlijk in de gegeven omstandigheden. Want het zou ronduit gezegd worden door hen, die altijd uitkijken naar zwakheden van anderen, dat ofschoon den kinderen verboden werd te gaan, de mannen zelf blijde waren thuis te zitten, en dat, als men de kinderen volgens hun wensch hun gang had laten gaan, de engelen van den hemel zelf hen aan de overwinning zouden geholpen hebben. Daar dit het dilemma was, waarvoor zij stonden, waren Staat en kerk het er over eens, dat het het beste was, niets te doen, en uitputting, hongersnood, dood en ziekte de moeilijkheid van den toestand voor hen te laten oplossen.

Toen eindelijk de verschillende groepen het hoofdkwartier van Steven op het kasteel van Vendöme bereikt hadden, werd het teeken gegeven en de groote menigte begon zich in