AAN BANDEN IS GELEGD

elk een stem in het kapittel door vertegenwoordigers in de Directie.

Het effekt op den prijs van electrische peertjes in Scandinavië was in een woord verbluffend. Toen men de Lumafabriek nog aan het bouwen was, verlaagde de trust den Zweedschen prijs reeds van 37 op 27 Amerikaansche centen. Spoedig nadat de coöperatie-lamp op de markt kwam, nam de trust den Luma-prijs van 22 Amerikaansche centen over. Toen werd de Luma-prijs gebracht op 20 Amerikaansche centen, met welke cijfers de fabricage nog loonend was. Op 26 Juli 1932 produceerde Luma haar vijf millioenste lamp. Elke kooper van die vijf millioen lampen ontving een dividend uit de gemaakte winst. Het succes van Luma heeft de Engelsche coöperatieve vereenigingen er toe gebracht om een dergelijke speculatie te overwegen, en thans is de prijs van peertjes in Engeland van zelf reeds tien Amerikaansche centen gezakt.

Er is een balletje van opgeworpen, dat de Centrale Engelsche Coöperatieve Vereeniging een fabriek zou opzetten als branche van de internationale coöperatieve vereeniging. Zweedsche coöperatoren voeren heftige oppositie tegen de hebbelijkheid van de Engelsche coöperatoren om hun overtollige waren buitenlands met winst van de hand te doen. Dat noemt men in Zweden geen zuivere coöperatie, en zou aanleiding kunnen geven tot dezelfde conflikten bij den internationalen handel als tegenwoordig voorvallen tusschen groote concerns, die elkaar op de internationale markt bestoken. Ofschoon zij daar nog geen groote verwachtingen voor de naaste toekomst van koesteren, gelooven de coöperatieve leiders in Zweden toch, dat dit systeem vatbaar is voor bijna onbeperkte uitbreiding op internationaal gebied. En zij zijn er trotsch op, aan de wereld het eerst een practische toepassing van echte internationale coöperatie te hebben gegeven.

V

Ondanks de malaise is de Coöperatieve Unie steeds vooruit gegaan. In de laatste drie jaren toonen de boeken winsten aan in elke branche, en de eenige achteruitgang valt te bespeuren in het aantal vereenigingen als resultaat van een politiek