HOE GROOT-BRITANNIË WEDER OPLEEFDE

Maar er worden nog geen stappen gedaan om de Britsche nijverheid te reorganiseeren ten einde haar aan den verminderenden export te doen aanpassen. In normale omstandigheden wordt dertig percent van de Britsche nijverheidsproducten afgenomen door het buitenland. De vermeerdering aan binnenlandsche fabrikaten door de beschermende rechten is in de verste verte nog geen dertig percent, en op een goeden dag zullen öf de fabrikanten voor de binnenlandsche markt gehandicapt moeten worden ten bate van de fabrikanten voor den export, öf er moet een weg gevonden worden om te maken, dat de binnenlandsche markt heel veel meer consumeert. De binnenlandsche markt betrekt reeds nagenoeg alles wat zij noodig heeft van binnenlandsche producenten en de winst uit beschermende rechten heeft zijn maximale uitwerking reeds gehad. Opleving tot een zoodanige hoogte, dat men kan spreken van voorspoed door toedoen van de beschermende rechten, is onwaarschijnlijk, zoo al niet onmogelijk. Ja, het kan wel zijn dat de tarief muren vervangen worden tot een rij poorten, voordat een volledig herstel bereikbaar is.

III

Daarbij komt, dat de tariefmuren slechts voor een deel tot de opleving hebben bijgedragen. Evenveel heeft de huidige verbetering in den handel te danken aan de hoogst technische bewerking, bekend als conversie. Van den donkersten kant bekeken bracht de conversie dat tot stand door de rente van de vijf percent oorlogsleening tereduceerentotdrieen een half percent. Het was een kiesche bewerking, die het uiterste beleid vereischte. Het bracht de verst strekkende sociale verwikkelingen mede. Want de conversie beteekende, dat de renteniersklasse in Groot-Britannië, de rijkste ter wereld, vrijwillig een vermindering van inkomen van dertig percent aanvaardde.

Het bedrag van de uitstaande oorlogsleening beliep rond tien millioen dollars. Men moest het zoo aanleggen, dat de eigenaars van deze obligatiën er in toestemden die in te ruilen tegen obligatiën, die dertig percent minder rente gaven. Zoo op het oog lijkt de maatregel kortweg onmogelijk. Welk