geloovige gehoor geeft, zijn gelaat in de richting van de heilige stad Mekka gewend. S De aangewezen plaats voor het gebed is de moskee, doch de geloovige kan ook zijn plichten vervullen op de plaats waar hij zich toevallig op het gebedsuur bevindt, mits hij aan bepaalde voorwaarden heeft voldaan. De gebeden die hij in de moskee verricht hebben echter 27 graden meer verdienste. De strenge bepalingen waaraan hij gebonden is zijn de volgende: Zijn handen en voeten en voorhoofd moeten gereinigd zijn; in de moskee zijn voor de ritueele afwasschingen fonteinen aangebracht. Ook de kleeren moeten rein zijn, het schoeisel zonder vlekken anders moeten ze uitgetrokken worden, eventueele wapens worden vóór de plek van het gebed gelegd, 't Liefst bidde men niet op den vloer, daar deze onrein kan zijn; in de meeste moskeeën worden op de uren der salat groote matten uitgerold, die dan na gebruik weer opgeborgen worden. Het gebruik van een sadjada of gebedskleed is niet verplicht, maar behoort tot de luxe die alleen een meer gefortuneerd man zich kan permitteeren. Wie kent niet de sierlijke Perzische en Turksche bidkleedjes, die met een afbeelding der gebedsnis voorzien zijn? De verschillende houdingen die bij het gebed voorgeschreven zijn, zijn zeer ingewikkeld. De geloovige moet achteréénvolgens staan, knielen, vooroverliggen, weer gehurkt zitten en weer staan, ook de houding der handen en vingers is nauwkeurig voorgeschreven. De daarbij behoorende gebeden zijn alle stukken uit den Koran. 0

Om een idee te krijgen van den bouw van een moskee, moet men bedenken dat het terrein zeer uitgebreid is: we vinden in Egypte, in Tunis, in Marokko, in Algiers, in Tripolis, in Spanje, in Palestina, Arabië, Syrië, Turkije en Indië, moskeeën uit alle tijden vanaf de 7de eeuw. In Kaïro zijn zeer vele nog bewaard gebleven. Eén van de alleroudste en allerfraaiste is de moskee van Omar, die nog ongeschonden staat te Jerusalem op den heiligen rots, de z.g. Koebbet es Sacra. Deze is al meer dan 13 eeuwen oud. © Het bouwtype loopt in die landen natuurlijk nogal uiteen; zonder hier tot technische beschouwingen over te gaan, kunnen we toch even het onderscheid vermelden tusschen de moskeeën uit Syrië, Spanje, de Noord-Afrikaansche landen en aan den anderen kant de Turksche landen, waarbij Klein Azië (en Egypte na de 15de eeuw). De eerste hebben alle overdekte paralelle zuilengalerijen, de andere alle een kruisvormig plan met koepels als overdekking. Stel u een moskee niet voor als een zaal, waar men bij het binnentreden een overzicht heeft van de heele constructie, neen, er zijn verschillende zuilenreeksen, die, als 't ware lange gangen en hallen vormen, li wans genaamd, en die aan de vier zijden rondom een groot open binnenplein gelegen zijn. De kern van de moskee is de kibla, of Mirhab, een soort nis, welke aan de binnenzijde van één der buitenmuren is uitgehold, en welke de richting van Mekka aangeeft. Daar de geloovigen zich voor het gebed in lange rijen naast elkander scharen evenwijdig aan de kibla-muur, is al spoedig de behoefte ontstaan aan een flinke ruimte tegenover dien wand. Zoo kan men zich voorstellen, dat telkens weer een nieuwe parallel zuilengalerij is toegevoegd. Heel duidelijk is de ontwikkeling na te gaan bij de wonderlijke moskee van Cordova in Spanje, waarvan de oudste deelen uit de 8ste eeuw dateeren. Het oorspronkelijke plan bestond uit negen galerijen of schepen,

Preekstoel in een moskee. 0

De moskee van Sultan Hassan te Cairo. 0

214