UITGRAVINGEN EN ONDERZOEKINGEN UIT DEN

moeten beproeven, die uitgaat van de veronderstelling van een ,,einheitlich.es'' vestingwerk van de Schlei tot aan de Treene als oudste werk. Verder is de nog door Sofus Muller voor een chronologische bouworde van de deelen aangevoerde grondstelling, dat wallen zonder grachten voor ouder zijn te houden dan wallen met grachten, weerlegd door de ontdekking, dat alle wallen van het Danewerk versterkt waren met grachten, die later met den omliggenden bodem gelijk gemaakt zijn. Ten slotte heeft het bij Hollingstedt opengelegd grachtenprofiel het bewijs geleverd, dat volledig vertrouwen mag worden geschonken aan de 17-eeuwsche overlevering, volgens welke de beide leemten in het stelsel der wallen eerst door afgraving ontstaan zouden zijn. Zoo zal het onderzoek tot een geheel nieuwe reconstructie van de ontwikkelingsgeschiedenis van het Danewerk in overeenstemming met de overlevering moeten besluiten.

Naar de Ryde-annalen, aan wier plaatselijke kennis wij reeds de kennis van den ouderdom der Haddebyer Anskartraditie te danken hebben, onderscheidde men aan het einde der 13de eeuw twee ter versterking dienende uitloopers op de oostelijke helft der landengte: het „Kovirki", dat terecht in de tegenwoordige „Kograben" herkend is, den zuidelij ksten der drie armen, en het „Danevirki", dat door de naburige dorpen Gr. en KI. Danewerk en het drooggelegde Danewerkmeer, waartegen hij aanleunt, tot den noordelijksten arm bestemd wordt. Dit Danewerk in engeren zin verschijnt volgens de bronnen als een nieuwe bouw van Gorni's weduwe Thyra, die omstreeks 950 werd gesticht, om aanvallen van Otto den Groote af te weren; het Kovirki daarentegen werd in de 13de eeuw tot den legendarischen oertijd van Koning Dan teruggebracht, gold dus als veel ouder dan de noordelijke uitlooper. Van dien Thyra-wal vertakt zich nu aan den oostelijken oever van het Danewerk weer een derde arm af, die direct op Haithabu aanstuurt en met de wallen daarvan volgens vroegere opgravingen zoo nauw bijeenbehoort, dat hij aan het einde der 9de eeuw door de Zweedsche Vikingers kan gebouwd zijn. In ieder geval is hij belangrijk ouder dan de Thyra-wal en heeft hij dus van het langwerpige Danewerkmeer reeds als beschutting in de flanken aan zijn westelijk