ONDERZOEK VAN HORMONEN

in het vogellichaam, die gedeeltelijk door de schildklier en gedeeltelijk door de geslachtsklieren worden teweeggebracht. De treklust hangt wel zeer speciaal af van den toestand, waarin de geslachtsklier zich bevindt, want hij treedt gelijktijdig met het aanzwellen en weer inkrimpen van deze klier op. De voorjaarstrek vindt plaats, wanneer het voor de geslachtsklier de bronstijd is. De najaarstrek daarentegen, wanneer zij in den toestand van de winterrust overgaat. Verschafte men bijvoorbeeld vrouwelijken roodstaartjes, die in den najaarstrek waren, een bepaalde hoeveelheid vrouwelijk hormoon, dan bleef de onrust, die tot trekken leidt, achterwege of zij was sterk verzwakt, zoodat de vermeerderde of verminderde afscheiding van het geslachtshormoon als een regeling van den lust tot trekken beschouwd moet worden.

Dit „inwendige signaal" voor het trekken der vogels, waarbij vermoedelijk nog toestandsveranderingen in de schildklier, evenals in de totale stofwisseling (verhoogde vetaanzettingen in den herfst als krachtbron voor de inspanning van de vlucht) een rol spelen, ligt zóó diep in het organisme van het dier verankerd, dat het automatisch ook dan klinkt, wanneer het totaal doelloos is, zooals bijvoorbeeld bij vogels, die in kooien leven. Iets dergelijks neemt men ook wel bij sommige planten waar, die haar eigenaardige slaapbeweging ook dan nog uitvoeren, wanneer door een voortdurende belichting het nut van een „slaaphouding" volkomen opgeheven is.

Dat de veeartsenijkunde en de dierenfokkerijen zich ook op verschillende wijzen van de toepassing van het geslachtshormoon bedienen, zal niet algemeen bekend zijn. Het uitblijven van de bronsperiode en de daardoor ontstane onvruchtbaarheid, dat bij het vee een veel voorkomend verschijnsel is, wordt in de laatste jaren met gunstig resultaat bestreden met eierstokoverplantingen. Deze operaties brengen natuurlijk haar ongemak en kosten mee. Des te meer verdient het feit onze aandacht, dat het met de nieuwe invloedrijke preparaten van het vrouwelijk hormoon gelukt is, het uitblijven van de bronsperiode reeds met een enkele inspuiting te herstellen, wat te verklaren is door een opnieuw tot activiteit gebrachten eierstok. Op het gebied van het fokken van dieren biedt de