MARKTEN EN GRONDSTOFFEN

om desnoods door oorlog de vervulling af te dwingen van eischen, die wortelen in overwegingen van nationaal prestige; 3. dat de bevolkingsaanwas naar alle waarschijnlijkheid zal verdwijnen, zoodra de pressie van bovenaf ophoudt en dat zelfs deze pressie allengs haar stimuleerenden invloed zal verliezen.

Maar zij die, in dit rechtsgeding om koloniën, gedaagden zijn, kunnen naar mijn meening hierbij niet blijven stilstaan. Al weigeren zij om eenige verantwoordelijkheid te dragen voor de demografische politiek van een anderen staat, zij zijn verplicht om aandacht te schenken aan hun eigen politiek ten opzichte van de immigratie en de behandeling van vreemdelingen in het algemeen, en zorgvuldig na te gaan, of de bestaande beperkingen en moeilijkheden een voldoende rechtvaardiging vinden in eenige dwingende noodzaak om hun eigen vitale belangen te beschermen. Ik vertrouw, dat vele van deze maatregelen zullen blijken de perken te buiten te gaan, wanneer zij worden beschouwd in het licht van de noodwendigheid van internationale samenwerking en wederkeerigen steun. Overdreven vrees voor de concurrentie van immigranten, die - meestal tijdelijk - bereid zijn om voor lage loonen te werken, of voor buitenlandsch kapitaal en buitenlandschen ondernemingsgeest hebben in vele gevallen geleid tot een „waakhond"-politiek, die reeds vóór het begin van de huidige economische crisis bedenkelijk was en sindsdien tot verbittering moest leiden.

Bovenstaande opmerkingen hebben in het bizonder betrekking op landen, die in gematigde luchtstreken liggen, en kunnen, voor zoover het de Zuid-Italianen betreft, misschien in zekére mate worden uitgebreid tot de subtropische streken. Zij kunnen niet van toepassing zijn op koloniën m tropische streken, daar het klimaat dezer koloniën geen permanente vestiging van Europeesche of zelfs Japansche immigranten toelaat. Bovendien zijn deze koloniën reeds voor het grootste gedeelte dichtbevolkt door zeer vruchtbare inheemsche rassen.

Indien wij het probleem nu, in plaats van uit het demografische, uit het economische gezichtspunt beschouwen, komen wij te staan tegenover kwesties van markten en van