BREEDE SPECTRAALLIJNEN EN KLEINE STERREN

atomen weten dan nu het geval is, we ook dit zullen kunnen doen.

Hoe zullen deze heete, licht uitstralende lichamen er voor ons uitzien? Indien we enkel bedoelen, hoe ons oog ze waarneemt, is het antwoord triviaal. We zien ze als lichtpunten. Indien we echter meer bedoelen, en willen weten hoe hun licht zich zal voordoen als we het in een spectroskoop ontleden, hebben we wel wat meer te zeggen.

Uit de elementaire theorie volgt, dat de donkere lijnen, die in de spectra van een ster voorkomen, de samenstelling van de atmosfeer der ster doen kennen. Uit nader onderzoek blijkt dan, dat metalen worden gevonden bij de koudere sterren en permanente gassen bij de heetere. Dit was al lang bekend.

Hoe staat het echter met twee sterren van dezelfde temperatuur, maar verschillend van lichtsterkte? Is er verschil tusschen hun spectra, hoe is dit, en waarom?

Dit is reeds 20 jaar geleden uitgemaakt door een onderzoek van deze spectra door Adams en zijn medewerkers te Mount Wilson. Sommige lijnen zijn sterker in de zeer lichtsterke reuzen, andere weer in de zwakke dwergsterren, en we weten allen, hoe dit feit gebruikt is om van duizenden sterren den afstand te bepalen. Een moeilijker probleem is het, te zeggen, waarom deze lijnen zich zoo vertoonen, maar dank zij de jarenlange samenwerking van verschillende onderzoekers, is deze vraag nu ook in hoofdzaak opgelost.

Indien we naast elkaar plaatsen de spectra van de zon en van een reuzenster als Gamma van de Zwaan, welke duizend maal zooveel licht uitstraalt als de zon, maar in kleur en temperatuur daarmede overeenkomt, zullen we vinden, dat vele lijnen in het laatste spectrum krachtiger zijn, en andere daarentegen ongeveer gelijk in sterkte. De ster, die meer licht uitstraalt dan de zon en toch niet heeter is, moet veel grooter zijn; ze moet een ongeveer 40 maal grootere middellijn hebben. Ze moge een massa hebben twaalf maal zoo groot als die van de zon, maar de zwaartekracht aan het oppervlak kan dan toch maar nauwelijks een procent bedragen van die op de zon.

Haar atmosfeer moet daardoor veel uitgebreider zijn dan