DE VOLKENBOND WORDT OP DE PROEF GESTELD

Het is echter wel de moeite waard, hieraan toe te voegen, dat de poging van den Volkenbond, die niet vóór de eerste week van September 1935 werd in het werk gesteld, om een verzoening te verkrijgen, gepaard ging met een vlootdemonstratie, op eigen verantwoordelijkheid uitgevoerd door één enkele mogendheid: Groot-Brittannië. Deze maatregel was ten deele een antwoord op de concentratie van Italiaansche troepen bij de Egyptische grens in Lybië en op de aanhoudende anti-Britsche propaganda, die de Italiaansche Regeering door middel van Italiaansche draadlooze zendstations in het nabije Oosten voerde. Maar ongetwijfeld hoopte men door dien maatregel ook te verkrijgen, dat de stemming der Italiaansche Regeering bedaarder werd en hij dus preventief tegen het uitbreken van den oorlog in Abessinië zou werken.

In zoo verre dit de bedoeling was, bleek hij geen succes te hebben. De Italiaansche troepentransportschepen kozen hun weg langs de Britsche oorlogsschepen in het oostelijk deel der Middellandsche Zee, manoeuvreerden door het Kanaal van Suez, kwamen in de Roode Zee weer te voorschijn, waar zij nog meer allerhande Britsche vaartuigen ontmoetten, en zetten hun menschelijke lading te Massoea, Assab en Mogadiscio aan wal. Op dezelfde wijze trotseerden een paar weken later de schepen, die wapens en andere middelen ter assistentie van de Abessiniërs overbrachten, de Italiaansche oorlogsschepen — die hen hadden kunnen aanhouden wegens vervoer van oorlogscontrabande — en leverden hun goederen veilig te Djiboeti af.

IV

Indien de Volkenbond te kort was geschoten, voor zoover het voorkomen van den oorlog betreft, wat moeten wij dan zeggen van zijn in toom houden van den aanvaller, dien hij niet had kunnen terughouden?

Op deze vraag kunnen twee antwoorden worden gegeven; het eene van practischen, het andere van psychologischen aard.

Het practische antwoord luidt, dat de leden van den Volkenbond, behalve Italië, eenige andersdenkenden en af-