het fascisme in frankrijk

want er is te veel over Doriot te doen, dat hun tegen de borst stuit.

De partij van Doriot is misschien boven alles een symptoom van de tegenwoordige verwarring onder de rechtsche formaties, die nieuwe leiding zoeken. Door de linkerzijde, die Doriot niet heel ernstig neemt, wordt zijn wedstrijd met La Rocque op zijn minst gaarne gezien — want hij beteekent, dat er onder de fascistische elementen scheuring ontstaat in plaats van concentratie. Indien — wat misschien gebeuren zal — Doriot te Parijs een verboden leger van desperado's vormt, ongeveer naar het model van de Marseillaansche benden van zijn vriend Sabiani (maar op grooter schaal), zou hij wellicht eenig kwaad kunnen stichten; maar hij zal wel nooit een groot volksleider worden, tenzij hij op den voorgrond gedrongen wordt door de eene of andere geheel nieuwe internationale situatie, waarin de groote reclame, die voor zijn pro-Germanisme en zijn anti-Sowjetisme gemaakt is, hem tot voordeel zou kunnen strekken.

Zulk een situatie zou zich kunnen voordoen in geval van een „fascistische omsingeling" van Frankrijk ten gevolge van een fascistische overwinning in Spanje. Dan zou de opvatting veld kunnen winnen, dat een gewone democratische regeering niet langer in staat zou zijn, zich staande te houden tegenover de fascistische buren van Frankrijk en dat Frankrijk daartegen diplomatiek alleen weer opgewassen zou kunnen worden onder een autoritaire regeering in den een of anderen vorm, die niet door bondsprincipes belemmerd zou worden. De aanmoediging, die door de rechtsche pers in Frankrijk aan de Spaansche opstandelingen is gegeven — een heftige campagne, herinnerende aan haar pro-Mussolinicampagne van verleden jaar — is een symptoom in die richting geweest. Het Fascisme zou in Frankrijk ook een tweede kans kunnen krijgen, als het Volksfront ineenstortte en meteen de parlementaire regeering viel. Maar voor het oogenblik is het in verwarring en van de baan.

Alexander Werth,

Correspondent te Parijs van de Manchester Guardian; schrijver van ,,France in Ferment".