MENSCH EN BOSCH IN BRAZILIË

zijn grenzen slechts aan de oevers der wateren en dan nog alleen aan die der stroomende wateren; in de moerassige zones heeft zich een eigenaardig tweeslachtig soort bosch ontwikkeld, dat de waterbaan als het ware dichtdrukt. Langs de zijrivieren der Amazone vindt men dwarsdalen vol planten, nauwe en bochtige engten tusschen wanden van boomen. Van die moerassige insnijdingen heeft de mensch geprofiteerd om door te dringen tot in het binnenste der boomenmassa; andere wegen dan de rivieren zijn er niet; slechts per schip kan de mensch daar vooruitkomen; de kooplieden, die er hun waren komen aanbieden, verplaatsen zich in kano's en uitgeholde boomstammen. Buiten de rivier is de mensch verloren, ingekuild, en beneemt het gebladerte hem de mogelijkheid, om richting te houden of zich te oriënteeren. Talrijk zijn de expeditiën, die zoek geraakt zijn in die boschwoestenij, die misschien nog gevaarlijker is dan de zandwoestijn. Zoo is er het verhaal van den kolonel Fawcett, die een tiental jaren geleden verdwenen is zonder eenig spoor achter te laten, en de zeer recente tragedie van die Amerikaansche vliegeniers, die in een moerassige boschstreek geland waren en die men per vliegtuig heeft kunnen vinden, maar slechts met ontzaglijke moeilijkheden naar hun land terug heeft kunnen brengen.

Bij hoogen waterstand, gedurende het heete seizoen, staat het bosch over een breedte van honderden kilometers grootendeels onder water; de dieren zijn dan naar de hooger gelegen gronden uitgeweken, de menschen hebben zich naar droog blijvende punten teruggetrokken; de steden in het bijzonder dienen tot wijkplaats voor de bevolking. De door de boomen en de wateren overvallen bewoners vereenigen zich weer; het is de tijd, waarin de steden het sterkst opleven, zij lijken dan een soort verloren oasen te midden van een woestijn van water en planten.

Dit woud vormt een der vreemdsoortigste plantengebieden der aarde; het is iets geheel anders dan onze wouden in de gematigde luchtstreken, die samengesteld zijn uit slechts weinige houtsoorten van gelijk karakter; in het Amazonegebied zijn reeds meer dan 4.000 boomsoorten aangetoond, terwijl Europa er in het geheel nog geen 200 telt, en ieder