FRANSCHE KORRESPONDENTIE.

werkzaamheid strekte zich ver uit buiten de perken van zijn herderlijk werk; hij stichtte een school voor ziekenverpleging, een school voor evangelizatie, en verscheiden bladen, waarvan er een verscheen te Parijs in 1879, geheeten le Réformateur anticlrêical et républicain. Dat protestantsch orgaan, met zoo veel bijval begroet, ging echter na weinige weken weêr te niet. Het meest bekend is VEglise libre, waarvan hij bijna 25 jaar redacteur was. Geen orgaan van een kerk, zoo als le Christianisme au XIX Siècle, maar wel van de gereformeerde, evangelische rechtzinnigheid, zoo als zij is gewijzigd door het individualisme van het Reveil en door zekere anglo-saksische invloeden, verwierf dit blad bijval door de verscheidenheid en veelheid van zijn artikelen, de vrijheid van zijn houding, de onafhankelijkheid van zijn denkbeelden. De Heer Pilatte was ongetwijfeld met den Heer Pédézert van le Christianisme de voornaamste fransche journalist op godsdienstig gebied. Beiden vóór alles polemici; de een vol kracht en hartstocht, de ander van een fijner vernuft; de een er forsch op los slaande, de ander steeds strijdende met het staal van zijn sierlijk zwaard. In het behandelen van een vraagstuk van den dag in een flink en duidelijk artikel had de Heer Pilatte zijn gelijke niet. Hij wist vriend en vijand de waarheid te zeggen, zelf als 't moest iets op 't getouw te zetten, veroordeelen, verongelijkingen, verkeerde instellingen, zoo als de speelbank te Monaco die hij onvermoeid bestookte, aan te tasten. Hij kwam op tegen alle onrecht, en durfde de zaken noemen bij haar naam. Strijdlustig van aard, hield hij van den strijd als strijd, en men heeft hem ten laste gelegd, dat hij somtijds bij het verdedigen van de rechten der waarheid, de plichten der liefde vergat. Wanneer men hem verzocht minder heftig te zijn, antwoordde hij: „Maar ik besteed mijn leven in het jagen naar ge-