BIBLIOGRAPHISCH ALBUM.

667

Het stelt ons het beeld voor oogen van een man, die met de Wette zou kunnen zeggen, dat hij leefde in een slechten tijd. Veel heeft samengewerkt, om dezen edele en uitnemende te wikkelen in moeielijkheden, die zijn figuur min of meer tragisch maken. Zij, aan wie hij door geloofsovertuiging en vriendschap zich het naast verwant en verbonden gevoelde, hebben hem het felst bestreden: en de man, die het christelijk onderwijs lief had zoo als weinigen, is gebannen buiten den kring van hen, die beweerden het monopolie dier liefde te bezitten.

Wat in het met zoo veel vlijt opgestelde boek Van Dr. Raabe ons de meeste belangstelling inboezemde, is hetgeen hij mededeelt over de verhouding van Mr. v. d. Brugghen tegenover den Heer Groen.

Ik hoop, dat een bevoegde hand de schets van Dr. Raabe nog wat zal willen uitwerken.

Niet alleen twee zeldzaam-begaafde en edele mannen, maar twee richtingen staan hier tegenover elkander; twee opvattingen van hetgeen eigenlijk het christelijk geloof is, het echte christelijke beginsel.

Voor onze dagen is dit van het grootste belang. De betrekkelijker wijs eenzaam en verlaten gestorven van der Brugghen herleeft, en toenemende is het aantal van hen, die zich beter vereenigen kunnen met sijn denkbeelden dan met die van den Heer Groen.

In het door Dr. R. geschrevene is dus rijke stof tot nadenken, en zijn aanwijzingen voor de thans door ons te volgen gedragslijn in overvloed aanwezig.

Voorts is zijn werk rijk aan allerlei historische mededeelingen, de stichting der Normaalschool, het tot stand komen der Onderwijswet van 1857, en vele andere fata et data betreffende. Zijn onderwerp voerde hem ook op het gebied der rechtsgeleerdheid, der theologie, der philantropie, van het behandelen van gevangenen, enz.