— 111 —

in eenig charter, perkament, aanteekening of werk gevonden, dat het monument vernieuwd of ook van stof veranderd is. Ook in het Memorieboek van 't Munster wordt er geen melding van gemaakt. Ook is dat niet bij overlevering bekend. Dat berust dus alleen op veronderstelling. Wanneer zoo iets in de XVIe of XVIIe eeuw plaats had gehad, wisten wij het of we hadden alle kans gehad, dat er ergers iets van vermeld stond. En ik denk toch niet, dat men bij de restauratie in 1870 aan de beelden gekapt heeft. Dat zou Dr. Cuypers toch niet toegelaten hebben.

Maar een oude chroniek spreekt de stelling van Dom Schippers, dat het eerste monument in.brons zou gegoten zijn en dan door steen vervangen, althans twee eeuwen na de stichting, vlakweg tegen.

De oude chroniékschrijver van Berchem der XVe eeuw in zijn : De nobili principatu pag. 80 zegt: dat graaf Gerhard luisterijk begraven werd in de Roermondsche abdij of kerk. Margaretha zijne echtgenoote werd eveneens aldaar begraven in een hoog mausoleum, waarop hunne beide steenen beelden geplaatst zijn (op 3 Mei 1231). Van Berchem beschreef dat in 1463, als een bestaande toestand. En de graaf en de gravin werden in steenen kisten begraven juist onder die beelden; de grafsteden werden in 1873 nog bijna ongeschonden teruggevonden. Van Berchem zegt het dus al heel anders als Dom Schippers.

Waar nooit iets bekend is van een vernieuwing of een groote verandering, meen ik, dat de door van Berchem in 1463 beschreven steenen beelden waarschijnlijk de oude zijn en dat deze er nu nog op liggen. Dat men in de dertiende eeuw toen het Roermondsche monument ontstond ook wel portretten op deze sarcophagen nabootste, dus realistisch werkte, wat de Dom niet toegeeft, mag ik hierbij wel met een voorbeeld toelichten: In het landgravenkoor der prachtige Gotische Elisabethskerk te Marburg uit de XlIIe eeuw liggen negen praalgraven. Het eerste is dat van Koenraad van Thuringen, gestorven in 1241, het hoofd van het steenen beeld van Koenraad is niet alleen als naar 't leven gebeiteld, behoudens het stijlvolle krullen van zijn