S.55
BESCHRIJVING VAN JAVA.
Geenerlei metalen fcbimen hier in eene noemenswaardige hoeveelheid voorhanden te zijn Even zoo min diamanten of andere edele gefteenten. Er komen daarentegen aders voor van kwarts., fchorl, fddfpath, potfteen, en trap; zout is wel over het geheele eiland te bekomen, doch duurder naar mate men zich verder van de kusten verwijdert, waar het vergaderd wordt.
Het groeijend rijk vertoont zich op Java niet flechts zeer welig, maar tevens vol van de grootfte verfcheidenheid. De grond is er doorgaans van eene ongemeene vruchtbaarheid, hoewel de ligte en roode aarde van den westhoek niet haalt bij de zwaardere foort in de oostelijke en andere gewesten. De beste foort van grond vertoont zich als de beste Europefche tuinaarde, en de allervruchtbaarste gronden worden er doorgaans gevonden langs de rivieren, in de valleijen, en op de zijden van de hoogfte bergen.
Dr. horsfield heeft reeds iooo Javaanfche planten in zijn herbarium verzameld, on Ier welke een groot aantal den natuurkundigen dus verre onbekend geweest is.
Onder de gewasfen, die den mensch voedfel leveren, bekleedt hier de rijst verre weg den eerden rang. "Naast dezelve komt ook, als zeer belangrijk, in aanmerking de mais of Turkfche tarwe, die in droogere bergachtige ftreken de plaats van het eerstgenoemde graan vervangt, en nog een ander veel tot levensonderhoud bijdragend gewas, in dezelfde ftreken, zijn de boonen welke men kdchang noemt.
Even als van den kokospalm, worden hier ook de zaden en kernen van verfcheidene andere in het wild groeijende boomen genuttigd, onder andere die van verfcheidene mimofa's. De broodvruchtbootn, hoewel van dezelfde foort, als die op de Zuidzee- eilanden, wordt minder geacht.
De vericheidenheid van voedfel wordt vermeerderd door de wortels van verfcheidene dioskarea,s en winden , (eonvolvulus~) en van de arum. Inzonderheid beminnen de Javanen die van dolichos bulbofus.
De echte fagaboom van Jmboina groeit wel in eenige lage landen, doch wordt hier alleen gebruikt om daken met deszelfs bladen te beleggen; maar van den boom, den fagurus van rumph, waarmede het eiland allerwegen rijkelijk begroeid is, bereidt men eene
ztlf.