C 645 )

de inwerpen of invoegsels, de beschrijving der bijzondere landen of streken op den aardbol bevattende, en die, nu geheel verouderd, hun voorkwamen thans naar de nieuwere berigten te moeten worden veranderd.

IV. Wat aangaat de kaarten. Het aantal derzelve heeft men gemeend niét te zeer te moeten vergrooten; en daar het voor den lezer veel aangenamer was, de kaart van het Noorden geheel bij elkander te hebben, vond men het verkieslijker bij deze reis eene dubbelde kaart te voegen, dan dat die in tweeën gesplist, en bij elk deeltje afzonderlijk eene onvolledige kaart geplaatst wetd.

V. Omtrent de keuze der reizen heeft men begrepen, zich eerst voornamelijk tot die te moeten bepalen, welke tevens tot nieuwere ontdekkingen, en dus tot uitbreiding van land- en volkenkunde hebben gediend. De reis van houtman als de eerste om de Kaap naar Indie , maakte echter hierop eene uitzondering, weshalve die, met hetgene van de reis van hudson bekend is, in het inde deel geleverd wordt.

Eene hoogst belangrijke aanwijzing vinden wij hier omtrent de uitdrukking, N. N. O. en Z. Z. W. ter maan, hoog water te hebben, ingevolge eene vriendelijke inlichting van den hoogleeraar mol , te weten, dat de oude zeelieden gewoon waren, om in plaats van den uurhoek, het Azimuth ter bepaling van hoog en laag water te gebruiken. In latere werken over de stuurmanskunst, b. v. in klaas de vries , vindt men in de tafel der getijden, zoowel den uurhoek als het azimuth gebruikt. In de stuurmanskunst van simon pisters van Medenblik