voor het dienstjaar 1912. - beraadslaging.

251

onderzoek, die door de Regeering duidelijk was aangegeven, wordt door die onzuivere stemming zóó verdoezeld, dat zij niet meer herkenbaar wordt.

De heer de Savornin Lohman wenscht, dat de actie voor een sterkere marine niet wordt verlamd. Hij vreest verlamming van die actie bij aanneming van het schip. Ik niet, Mijnheer de Voorzitter! Als aanneming van het schip die actie zal doen verlammen is zij niets waard; dan is zij niet meer dan een stroovuur.

Maar welk ook het lot van' het schip zij, de motie door een onzuivere stemming aangenomen zal die actie verzwakken, en de Regeering, die bij alle nuchterheid de grondgedachte van die actie met sympathie begroet, zal niet worden gesteund. De geachte afgevaardigde zal mij daarom niet ten kwade duiden, dat ik, volkomen zijn welwillende bedoeling waardeerende en met zijn wenschen iii het algemeen sympathiseerende, tot hem het verzoek richt, de motie niet te handhaven of haar zoo te redigeeren, dat zij waarlijk steun biedt aan het voornemen der Regeering tot onderzoek' van het defensie-vraagstuk, van welk voornemen de ernst, niet door den heer Lohman, maar door andere sprekers is miskend.

Mijnheer de Voorzitter! Gelijk ik meen te hebben aangetoond is er niet de minste reden voor de Kamer om zich bij motie uit te spreken over het schip. Zij kan beslissen over het aanhangig wetsvoorstel. Daarover nu ook nog een woord.

Er is bij een enkele uitlating in de Kamer, maar herhaaldelijk in 'de pers, van gesproken, dat het schip niet anders zou kunnen worden toegestaan dan ten gevolge van politieke overwegingen. Werd het aangenomen dan zou het zijn bij politieke stemming over het politieke schip. Mijnheer de Voorzitter! Dergelijke voorstelling is in den regel eenzijdig en onbillijk. Wie 'bij de beslissing over eenig voorstel om politieke 'overwegingen hetzij vóór hetzij tegen stemt, kan men soms bevroeden; soms moet men ook zeer voorzichtig zijn in zijn oordeel; nagenoeg nooit zijn de politieke overwegingen slechts aan ééne zijde. Er is. evenveel reden om te meenen, dat leden der Kamer tegen het schip zullen stemmen om politieke redenen, als dat er leden zullen zijn, die om zulke redenen vóór stemmen. Dit staat echter vast, dat dit voorstel niet is een politiek voorstel, dat het niet om politieke redenen is voorgesteld, en dat de Regeering niets gedaan heeft om de politiek er in te halen. De Regeering is overtuigd, dat een zaak als deze zoo min mogelijk door de politiek moet worden beheerscht en dat ieder die er in betrokken is, zoo min mogelijk moet bevorderen, dat zulk een zaak groote politieke gevolgen hebbe. Waarborg geven, dat de afstemming geen ernstige politieke gevolgen hebben zal, kan zij niet, omdat zulk een waarborg nimmer is te geven en het niet van te voren gezegd kan worden welke ongelegenheden er uit zouden kunnen voortvloeien.