N4:>

DE HOLLANDSCHE REVUE.

EEN ERVARINGSKUNST

is, waarvan men den beginneling niet anders dan eenige algemeene beginselen leeren kan. Welke temperatuur een oven moet hebben, kan slechts bij benadering worden gezegd; de ervaring' kan hem slechts de juiste hitte doen kennen; bovendien heeft ieder baksel meestal een andere temperatuur noodig, ja, de pottenbakker moet kunnen zien of de inhoud van zijn oven „gaar" is. En om dit te kunnen bepalen, moet men over een groote ervaring beschikken. Bovendien gedraagt het glazuur zich op dezelfde grillige wijze, en wanneer men met kleuren gaat werken, wordt het nog véél moeilijker en ingewikkelder. Slechts veeljarige ondervinding is dan in staat den pottenbakker de torenhooge bergen der onaangename verrassingen en décepties te boven te doen komen.

Men kan zich dus wel begrijpen, dat den heer Jurriaan Kok in den beginne in „Rozenburg" de handen verkeerd moeten hebben gestaan Van hetgeen een ander meestal pas op het einde van een leven vol ervaring, proefnemingen en volharding van dit vak te weten kan komen, was hem bij zijn komst op de fabriek nog zoo goed als niets bekend. Hij moet er zich gevoeld hebben als een kat in een vreemd pakhuis, om 't zoo maar eens te noemen. En daar hij in 't eerst dus geheel door de oogen van anderen moest kijken en op den raad en voorlichting van ondergeschikten had af te gaan, zal zijn positie in den aanvang niet benijdenswaardig zijn geweest.

Maar nu komen we als vanzelf tot een der

KARAKTEREIGENSCHAPPEN

van den heer Jurriaan Kok, wier gelukkig bezit veel heeft bijgedragen tot het later door hem behaalde sukces en tot het welslagen der onderneming, aan welke zijn persoon voortaan verbonden zou blijven.

Zijn er naturen, die zich door tegenslag en teleurstelling laten ontmoedigen en, na een tijd van zwak strijden en tegenstribbelen, er de wapens bij neerleggen, er zijn er ook, welke iii tegenslag en moeilijkheid juist een prikkel vinden om voort te gaan en vol te houden: hoe grooter en talrijker de teleurstellingen zijn, en hoe hooger deze zich opstapelen, des te sterker voelen zij zich om ze te lijf te gaan, om ze te overwinnen.

Zulke karakters moeten worden uitgedaagd om in aktie te komen; loopt hen alles in het leven mee, gaat 't van een lijen dakje, dan komen hun bizondere eigenschappen nooit aan het daglicht; de omstandigheden moeten hen irriteeren, hen prikkelen, hen spottend uitlachen. En dan eerst breken zij los, zetten zij hun tanden op elkaar, trekken zij nijdig de schouders in een vechthouding op, komt er een rimpel tusschen hun wenkbrauwen, beginnen hun oogen te fonkelen en gaan zij er vierkant op los.

Tot de zoodanige karakters behoort dat van den heer Jurriaan Kok.

En had hij 't niet bezeten, hij zou, volgens zijn eigen verzekering, er het bijltje bij hebben neergegooid, zoo vele en zoo groot — en ook zoo kostbaar — waren de décepties, die hem in den eersten tijd op de fabriek beschoren waren.

Zoo had hij in de allereerste plaats te kampen tegen ovens, die niet aan hun doel beantwoordden. Willen die ovens voldoen, dan moet men een gelijkmatige hitte op alle plaatsen er mee kunnen verwekken, opdat de voorwerpen, welke er in gebakken worden, niet aan de eene zijde meer dan aan de andere verwarmd worden, maar geheel, door-en door „gaar" worden. En daar mankeerde 't nu juist aan.

Wat was daar de oorzaak van?

Als nieuweling in het vak stond hij in den beginne voor een vraagstuk, waarvan hem de oplossing telkens ontsnapte. De baksels kwamen niet altijd tot hun recht; er bleef iets aan mankeeren.

Dat prikkelde hem; er school een uitdaging in die moeilijkheid; en zijn karaktereigenschap om tegen bezwaren in te gaan, ze op te zoeken ten einde ze op te lossen, kwam nu in aktie en tot ontwikkeling.

Hij ging aan 't werk, ging zelf meesjouwen, proeven nemen, ploeterend, telkens opnieuw beginnend wanneer hij niet slaagde naar zijn zin, om eindelijk zijn strijd tegen de fout in de ovens met een overwinning beloond te zien.

Wat hij wilde en verwachtte, gebeurde ook. Hij vond uit waar 't aan gescheeld had, liet toen ovens van een nieuw systeem en met een inrichting voor zoogenaamde vóórvervvarming bouwen, en, niet alleen dat hij nu een gevoel van zelfbevrediging en trots mocht koesteren, maar de fabriek was nu ook meer zeker van haar produktie en 't zoo dure mislukken van baksels nam tevens een einde, wat natuurlijk tevens in bet finantieel belang der onderneming was.

Maar na deze overwinning was hij echter alle bezwaren nog niet te boven.

Nauwelijks waren deze uit den weg geruimd, of nieuwe' doken voor hem op, om eveneens een bestudeering en oplossing te vragen.

Men dient dan te weten, dat de kleuren, die op het aardewerk worden aangebracht, zich in den oven geheel anders gedragen dan men als leek wel verwachten zou. Om nu maar eens iets te noemen, zullen sommige kleuren donkerder uit den oven komen dan ze er in zijn gegaan; anderen zullen er weer in verbleeken; de eene kleur vereischt soms een hoogere of lagere tem; peratuur dan een andere, die op hetzelfde voorwerp is aangebracht.

Vandaar dat de voorwerpen uit het verhittingsproces dikwijls heel anders te voorschijn komen dan ze in den oven zijn gebracht. Een veelvuldig gebruikt gezegde is daarom, dat men wel weet