CAECILIA EN HET MUZIEKCOLLEGE
91
nuttig werk. Wij weten reeds dat hij zijn vader behulpzaam was in diens zeepziederij, maar eigenlijk had deze met Benjamin grooter plannen: de jongen moest predikant worden. Deze echter had geen lust daarin, wilde eerst zeeman worden, maar gevoelde later meer voor studie in de intellectueele richting.
Hij werkt op de drukkerij van een ouderen broer, neemt uit eigen beweging anonieme stukken op in een door den ouderen uitgegeven courant; krijgt daarover hevig ongenoegen en verlaat zijn broer om bij een drukker te Philadelphia te gaan werken. Keith, de Secretaris van den gouverneur der provincie zendt hem naar Engeland, om daar de benoodigdheden voor een model-drukkerij aan te koopen; hij belooft hem een credietbrief, die met de mail in hetzelfde schip als Franklin naar Engeland zal gaan; maar toen de mail wordt uitgezocht, blijkt de credietbrief te ontbreken.
Gevolg: geldelijke moeilijkheden! Een welgezind kwaker ontfermt zich over hem en neemt hem mee terug naar Amerika, maar bijna was Franklin in Engeland gebleven, want men bood hem, die ook een virtuoos in de zwemkunst was, een betrekking als zwemleeraar aan.
In Amerika teruggekeerd stichtte hij een eigen courant, en had daar groot succes mee, voornamelijk door zijn eigen, eminente artikelen; daarop volgde (1731) de oprichting van de eerste circuleerende bibliotheek in Philadelphia en gaf hij (1732) de eerste almanak uit. In het volgende jaar begon hij zijn autodidaktische taalstudie, waarvan hierboven sprake is.
Toen de oorlog met Frankrijk uitbrak, ontving Franklin belangrijke opdrachten en bekleedde gewichtige posten; in Engeland aangekomen bond hij met de grootste vrijmoedigheid den strijd aan tegen de opvatting die werd uitgedrukt in de theorie „dat de koning de wetgever der koloniën" zou zijn.
Neen! zei Franklin: de Assembly maakt de wetten en de koning moet ze geldig verklaren; maar evenmin als de Assembly zonder toestemming van den koning wetten mag uitvaardigen, evenmin kan de koning zonder haar toestemming een wet doen ten uitvoer leggen.
Die bovenmatige vrijmoedigheid belette niet, dat hem, in Engeland, tal van eerbewijzen ten deel vielen.
Toen de koloniën aan het moederland den oorlog verklaarden, waaruit zij als „De Vereenigde Staten" zouden te voorschijn treden, zond men Franklin naar Parijs om den steun van Frankrijk in te roepen. Ook daar was hij zeer gezien en werd hij hoog geëerd.
Na in 1785 voorzitter te zijn geworden van den raad van Philadelphia en nog andere hooge ambten te hebben vervuld, overleed Franklin 17 April 1790.
* * *
En nu over hetgeen Franklin beteekent voor de toonkunst.
Hij heeft — zoo niet „uitgevonden" (dit wordt door sommige musicologen bestreden ) dan toch verbeterd en volstrekt practikabel gemaakt, de Harmonica.
Hier past een waarschuwing! Men denke niet aan het jengelend, asthmatisch zuchtend volksspeeltuig, dat dien naam ten onrechte draagt, maar aan een instrument van wonderfijnen aard met betooverenden klank; met een klank, die wordt voortgebracht door het in trilling brengen van een stel chromatisch afgestemde, glazen klokken.
Het heeft een voorgeschiedenis. Reeds in de eerste helft van de achttiende eeuw kende men het musiceeren op een stel afgestemde glazen, in Frankrijk verillon, in Engeland musical glasses geheeten. Het zou zijn uitgedacht door den Ier, Richard Pochrich, die het voor 't eerst in het openbaar bespeelde te Dublin, in 1743. Dat is echter niet juist, want Eisel heeft het