nog eens de variatie op de nederl. zeekaarten. iói

waarden van de magn. declinatie, hiervan op de zeekaarten geen gebruik te maken.

De Nederlandsche zeekaarten zijn niet tevens variatiekaarten, zooals de Engelsche, zegt de heer Ph., maar waarom niet ?

Alles pleit er voor om er wel variatiekaarten van te maken.

In de eerste plaats kan het niet anders of bij de groote meerderheid der gebruikers, onbekend met het systeem van het Hydr. Bur. wordt de illusie gewekt, dat na herleiding de variatie ongeveer in minuten, althans in o.i graden juist is. Immers de opgaven bij de kompasrozen wijzen hierop : bedrag variatie, jaartal en seculaire verandering in minuten. Bovendien geeft kaart 209 als variatie i4°3o' en op een zeer groot deel der Indische kaarten worden de variatieopgaven ook tot op 30' vermeld.

Hoe op de juistheid van deze opgaven gebouwd wordt, bleek nog onlangs uit „plaatsbepaling door kompaspeilingen" van H. Herman, „de Zee", Januari 1914.

Al mag de op Ncderl. zeekaarten bereikte nauwkeurigheid voldoende zijn voor een veilige navigatie, grootere juistheid kan wel degelijk wenschelijk zijn, wanneer de variatie o. a. gebruikt wordt om de fouten van een kompas te leeren kennen.

Welk kompasjournaal men ook in handen krijgt van de schepen der koopvaardijvloot, steeds wordt het gepeild azimuth tot in halve, soms kwart graden, het berekend azimuth tot in o. 1 graden nauwkeurig opgegeven en ik vermoed niet, dat ooit op zeevaart scholen onderwezen zal worden dit berekend azimuth tot heele graden af te ronden.

Ook op de filiaal-inrichting van het Met. Inst. te Rotterdam wordt van de ter onderzoek aangeboden peiltoestellen der kompassen de correctie tot in 0.1 graden opgegeven.

Moet men zich in dit verband tevreden stellen met variatie-opgaven op de kaart, welke tot 0.50 fout kunnen zijn, en ware het niet beter de factor „onzuivere variatie" uit te schakelen uit de reeks van oorzaken: fout in tijd, in azimuthtoestel, in peiling en in variatie, die aanleiding kunnen geven tot een minder zuivere einduitkomst bij de deviatie bepaling?

Ongetwijfeld is een belangrijke reden, die immer tegenhield om naar grootere nauwkeurigheid te streven, het vasthouden aan de magnetische kompasroos binnen de rechtwijzende en de moeilijkheden gepaard aan een regelmatige verschuiving van deze roos.

Deze magn. roos kan geheel vervallen. Ze is zelfs niet