764

militaire gereedheid.

Oorlog aan den opperbevelhebber van het leger gezonden.') Zulk een plan overpeinzende worden we getroffen door de regelmaat en logica ervan en schiet ons iets te binnen van de gedachte, die zoo goed wordt uitgedrukt in een brief, welke zich bevindt in de archieven van het Departement van Oorlog en geschreven werd tijdens den Burgeroorlog door een kolonel van het leger der Noordelijke Staten:

"The long intolerable monotony of nights alone in my tent! It is in periods of inaction such as this that one has time to turn the war over in one's mind, to stand off, as it were, and get a perspective of the whole seething whirl, and see it in itsexless, planless hideousness.

If only we out here in the field could know that there was a real plan for us all, based on real reasons, how much easier it would be. If we could be the first nation to arrivé at such a consummation how mighty we would be for all time. Unless we do some one else will be aheacl of us and then we will run the usual and inevitable course."

Dit plan is niet „the consummation" en het zal mogelijk hier en daar gewijzigd moeten worden na het eerste ernstige treffen met den vijand, maar het is ten minste van militaire gereedheid, waaraan we allen ons leven gewijd hebben, de basis. Tenzij we iets dergelijks aannemen „we too will run the usual and inevitable course".

Ongelukkigerwijs zijn het slechts de bittere ondervindingen opgedaan in en de geboekstaafde gebeurtenissen van zijne eigen oorlogen, waarop eene natie zijn kunst van oorlogvoeren opbouwt. Het levendige verhaal van De Thou over het groote beleg van Malta of de koelbloedige voorspellingen van von Moltke, die alle uitkwamen, of de verhalen meer van onzen tijd van ooggetuigen van de troebelen in Bulgarije — zij mogen ons misschien belang inboezemen, toch zijn ze in hoofdzaak voor ons van geen onmiddellijk belang. Sinds meer dan een kwart eeuw gelukkig, sinds onze oorlogen verloopen zijn, mogen we er ons misschien niet meer over verwonderen, waarom we er niet lang te voren gevolgtrekkingen uitgemaakt hebben. Het is alsof de aarde in plaats van 24 uur evenveel jaren voor één aswenteling heeft noodig gehad. Indien het menschenleven van denzelfden duur ware geweest en indien we voor de eerste stappen op het gebied

Beide opperbevelhebbers moeten in het bezit zijn van copiën van het oorlogsplan, opdat bij de uitvoering verschillende onvoorziene gebeurtenissen, die zich zullen voordoen, hun het einddoel niet uit het oog zal doen verliezen.