Marineblad

streeks 1900, en waarvan het temperatuursmaximum op aarde omstreeks het jaar 1920 te verwachten was, zeer versterkt door het practisch geheel ontbreken van vulkanische werkingen.

(Annalen der Hydr. Juni '39.)

Les origines de Port Lyautey et le róle de la Marine

In dit artikel beschrijft de Capitaine de Corvette R. Coindreau de eerste pogingen tot het bevaren van de Oued Sebou (Westkust Marokko) ten behoeve van de voedselvoorziening van het 8 a 10.000 man sterke expeditieleger, dat opereerende is op 300 km van zijn basis Casa Blanca, tegen de opstandelingen die in Maart 1911 Fès bedreigen. Op 13 Mei van genoemd jaar zet de kruiser Forbin de luit. ter zee Lagorio met personeel en materieel te Méhédya, aan den mond van genoemde rivier, aan wal. Het hydrografisch onderzoek wordt onmiddellijk ter hand genomen. De resultaten van den tocht van luit. ter zee Carsalade du Pont, die met een stoomsloep reeds op 46 km bovenstrooms een drempel met slechts 1 m water vindt, zijn zeer ontmoedigend. Op 24 Dec. vertrekt de luit. ter zee Le Dantec en slaagt er in, hoewel na bovenmenschelijke krachtsinspanning, op 29 Jan. '12 een punt te bereiken op slechts 4 km van Fès. Deze exploratie, ofschoon hem een „citation a 1'ordre du Corps d'occupation" gevende, vanwege de brilliante uitvoering van de hem gegeven opdracht: „il importe d'aller le plus haut possible", slaat den bodem in van alle hoop op een bevaarbaren verbindingsweg.

Den luit. ter zee Lagorio 1) komt vervolgens de eer toe de aandacht gevestigd te hebben op de zeer bijzondere voordeelen, die de rivier op 17 km boven den mond, als landingsplaats biedt. Hier, alwaar de Kasbah van Kénitra ligt, zal in 20 jaren tijds „Port Lyautey" verrijzen!

Intusschen gaat het hydrografisch werk voort, en in Juli '12 voleindigt Le Dantec de opname van de rivier, van haar mond tot + 5 km boven het toekomstige Port Lyautey. Tevens is door den luit. ter zee Lacroix een zeer mooie studie verricht betreffende de voorspelling van de op deze kust bekend staande periodes van hevige Westelijke deining, welk werk thans nog als basis dient voor den weerdienst.

Thans, 25 jaren later, is uit het kleine havenplaatsje, dat op de zeekaarten van 1913 nog Port Lagorio genoemd wordt, de tweede haven van Marokko gegroeid. Rev. Mar. April 39.

1) De luit. ter zee Lagorio, eerst kortgeleden als Kapt. ter zee overleden, onderscheidde zich in den oorlog. Als Cdt. van een getorpedeerden kruiser was hij slechts met moeite te bewegen, na de evacuatie van de geheele bemanning, de brug van zijn schip te verlaten.

1164