141

gere cischen opleggen. Deze Hymne National is aan Z. M. deu Koning der Nederlanden opgedragen. Z. M. heeft hoogstdeszelfs goedkeuring daarover te kennen gegeven bij schrijven van den Nederlandschen gezant, onder andereu in deze bewoordingen: » Le Roi ui'a charge' de vous en transmettre 1'assurance et de vous téraoigner trés particulièrement son approbation en mêrne temps que ses remerciments pour votrc belle composition."

Dit werkje moge nu in Nederland in elks handen komen als een souvenir vau de Belgische sympathie voor eene ramp, welke wij hopen de laatste geweest te zijn. De uitgave moet, behoudens een paar drukfonten , geprezen worden. De piijs is niet vermeld. De uitgave is wel denkelijk ten voordeele der noodlijdenden, doch staat evenmin vermeld.

, M a t i n o.

De melodiën der Evangelische Gezangen bij de Nederlandscbe Hervormde Gemeente in gebruik , voor orgel zonder pedaal of voor piano, vierstemmig bewerkt en met korte voorspelen voorzien , onder toezigt van W. V. fi. IVlcolal, leeraar voor het orgelspel aan de Koninkl. Muzijkschool te 's Gravenhage. 's Graven hage, F. J. Weygand & Co.

De verschijning van dit zeer keurig gedrukt en met een smaakvollen titelplaat voorzien werk, waarin de heet' Nicolai zijne meening over het koraal en de tusschenspelen enz. in een voorwoord uitspreekt, zal voor velen zeer welkom zijn. Wij achten net niet ongepast het grootste gedeelte van dat Voorwoord mede te deelen, ten einde de gevoelens van den heer N. over het een en ander hier kenbaar te maken.

Foorwoord.

»Toen mij door de uitgevers hun wensch werd medegedeeld om i) de Melodiën van de Evangelische Gezangen voor orgel zonder pedaal of voor piano" uit te geven , en zij daartoe mijne medewerking verzochten , had juist een mijner ijverigste leerlingen eenen aanvang gemaakt , voor eigen gebruik , deze Gezangen vierstemmig te bewerken.

Naar het mij voorkwam, beantwoordde deze bewerking volkomen aan den geniten wensch , en ik aarzelde niet de uitgevers hiervan kennis te geven en de verantwoordelijkheid voor dien arbeid op mij te nemen.

Het hoofddenkbeeld bij de bewerking was: het vierstemmig choraal, even als de voorspelen , zoo gemakkelijk mogelijk te maken : 1°. om aan minder geoefende spelers, voor huiselijk gebruik , eene gepaste begeleiding bij het gezang te verschaffen ; 2°. om te voorzien in de behoefte van zulke Gemeenten, waar slechts een klein orgel (zonder pedaal) voorhanden is en in de kerkdienst wordt voorzien door dilettanten.

Eene gepaste begeleiding noem ik eene zoodanige, waarin het gebruik van alle vreemde (alterirte) accoorden wordt vermeden ; een goed organist zal slechts, gezonde harmoniën en zelden of nooit accoorden, die niet te vinden zijn in den vastgestelden toonaard, bezigen. Het voordeel van eene dergelijke behandeling is tweeledig : vooreerst blijft men in het eenvoudige karakter,*dat het kenmerk onzer Godsdienstoefening is ; ten andere behoudt men het eigendommelijke der oude toonaarden, waarin vele der choraal-melodiën gezet zijn.

De voorspelen zijn meestal ontleend aan den eersten regel der melodie van het Lied, waarvoor zij staan; ook hier was eenvoudigheid hoofdvereischte.

Oj) mijn verzoek zijn tusschenspelen achterwege gebleven ; — ik keur ze bepaald af. Bij de openbare Godsdienstoefeningen maak ik tusschen iederen regel eene kleine pauze; bij eene punt-comtua (;) wordt de pauze iets verlengd, en alléén daar , waar in het midden van eenig vers door het plaatsen van een punt het eiude van een volzin is aangewezen, maak ik een klein tusschenspel.

Ik ben tegen het maken van tusschenspelen , niet alleen omdat men zoo zelden goede hoort, maar vooral omdat men daardoor eene onnoodige stoornis in het gedicht te weeg brengt, en ik mij volstrekt niet kanvoorstellen , dat het de bedoeling van den componist der melodiën geweest is, tusschen iederen regel eenige maten te spelen , die van de gegeven meiodie afwijken." enz.

Wanneer een werk onder toezigt eens leeraars aan de Kon. Muzijkschool bet licht ziet , stelt hij zich als van zelf daarvoor verantwoordelijk en mag het publiek wat degelijks en goeds verwachten. Mogen sommigen welligt niet geheel en al met de beginselen van den heer N., betreffende de tusschenspelen , instemmen, en met ons van oordeel zijn dat afwijking van gewone laddereigene harmoniën door het in plaats stellen van meer afwijkende bij het meermalen herhalen van dezelfde melodie met woorden van een geheel ander karakter niet alleen geoorloofd maar zelfs doelmatig en volstrekt niet onstichtelijk is, dan toch kuanen wij verklaren in onze verwachting niet te leur gesteld te zijn, en met genoegen deze goed vierstemmig gezette choralen met korte, eenvoudige en gepaste voorspelen te hebben leeren kennen. Zij kunnen aan bet doel, dat de toonzetter zich van dit werk heeft voorgesteld , zeer goed beantwoorden en veel nut stichten. Te hopen is het slechts dat deze koralen in vele handen zullen komen , vooral ook van die orgelspelers welke niet in staat zijn zonder een goeden leiddraad den pligt eens organisten bij de Godsdienstoefeningen of in huiselijke kringen naar behooren te vervullen. Wij beleven een tijd dat Kerkbesturen te platten lande zich overal beijveren om hunne Godsdiensttempels met orgels te verrijken , doch hoe ellendig, hoe onstichtelijk vele en zelfs de moesten derzelven bespeeld worden, daarvan kunnen diegenen getuigen, welke zulke dorpen bezocht en het orgelspel daar ter plaatse gehoord hebben. Zoo lang als er van 's lands of provincie wege geene orgelscholen bij de Normaalscholen voor onderwijzers gevoegd en geene betere en goedkooper gelegenheid ter algemeene beoefening van het orgelspel gegeven wordt, waartoe de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst door vrijgevigheid zou kunnen medewerken, en men daarenboven zorge dat de organisten in 't algemeen beter bezoldigd worden, is het te vreezen , dat men zich vooral in dorpsgemeenten nog eene reeks van jaren met krukken zal moeten behelpen.

De aankoop dezer koralen bevelen wij met nadruk aan.

8.

Troost in benaauwdheid. Gedicht van Mr. W. Bilderdijk. In muzijk gezet met begeleiding van piano door M. Jos. H. Beltjens. Op. 73. Pr. ƒ 1.

Elegie voor de Pianoforte, door Alex. W. A. llcyblom. Op. 7. Pr. ƒ 1.

Beide uitgegeven ten voordeele Yan de noodlijdenden ten gevolge van dijkbreuk en overstrooming in 1861 , bij W. C. de Vletter te Rotterdam.

Het weldadige doel dezer uitgave is zekerlijk bereikt. De gewone aanbevelingen daartoe zijn in de Caecilia niet