De krijgsmanseed van Admiraal Care/ Hendrik Verhuell (1764—1845)

admiraal De Winter die opdracht van den minister van marine Decrès, al was Verhuell de oudste maarschalk van het Koninkrijk geweest en al stond de oud-patriot De Winter niet in 's Keizers gunst. Vroeger zou Verhuell zich zeker op den Keizer hebben beroepen; doch ditmaal legde hij zich bij het onrecht neer en ten tweeden male overwoog hij de vrijwillige ballingschap in Amerika.

Maar toen kwam op het psychologisch juiste oogenblik het blijk van Napoleons groote waardeering en vertrouwen in zijn „wapenbroeder". Hij verhief Verhuell tot rijksgraaf en schonk hem en zijn nakomelingen een iet of wat feudale dotatie, die wel zeer symboliseerde, hoe hij hem aan zijn dynastie wilde hechten24). En Verhuell zwoer Caesar trouw, als eertijds een Batavier der lijfgarde den Romeinschen Keizer.

Is er een zwak punt in Verhuell geweest, dan is het dit; zwak, omdat hij weer toegaf aan zijn neiging den persoon te dienen, toch excusabel, omdat hij de geestesdiepte miste om in te zien, dat Napoleon niet meer „1'Homme" was, wiens politische- en rechtsorganisatie ook ons land zooveel goeds had gebracht, maar was verworden tot een door eer- en heerschzucht bezielden tyran.

In zijn commandement te Hamburg (1811) en te Den Helder (1812), was Verhuell weer zichzelf en op zijn best25).

Met den grootsten tact verzoende hij den Nederlandschen zeeman met diens Franschen maat; onder zijn gemengde equipages fnuikte hij energiek Fransche uitingen van superioriteit, wat de Fransche schout-bij-nacht Willaumez, die zich te goed achtte om onder een Nederlander te staan, ondervond, zoodat hij afdroop als een natte poedel.

Onder Verhuell werd met lust door de gemengde états-major en équipages gediend op de beproefde voorschriften van Van Kinsbergen.

Verhuell, die zoo sterk den persoon diende, vormde de discipline op dit principe, en in de zware dagen, die weldra aanbraken, was het juist die omstandigheid, welke maakte, dat hij tot het laatst toe de liefde en de achting zijner ondergeschikten behield en zijn verschijnen alleen al, de groeiende controversen overbrugde.

Ten aanzien van zijn menschen was hij even trouw als aan zijn chef. Hij inspireerde zijn officieren tot mutueel begrijpen, zelfbeheersching en hoffelijken omgang. Hoe moeilijk moet dat zijn geweest na den brand van Moskou, den tocht over de Berezina, toen weer na de verbluffende successen van Napoleons recrutenleger, eindelijk na den slag bij Leipzig26). In de longrooms werd door de Nederlandsche officieren heel wat afgefluisterd; men drukte elkander met veelzeggenden blik de hand als tijdingen van Franschen rampspoed overwaaiden.

353