M 36.

448

hebben dat het mogelijk is op grooter schaal dan een proef in het laboratorium en dat met opoffering van zeer veeltijd en geld en een niet gering aandeel in het welslagen der experimenten had de heer van dee Sleen, destijds als baktenoloog aan de ozoninnchting van Tindal verbonden

Het is ten zeerste te betreuren dat bizondere omstandigheden de voortgang der ozon sterilisatie van Tindal verhinderen en deze waarschijnlijk niet den lof zal krijgen die hem toekomt voor zijn financieelen steun aan dit vraagstuk

Ik wensen hier te herhalen dat sedert Tindal heeft aan-

p.uuim, op oincieele installaties dat sterilisatie met ozon technisch uitvoerbaar is, er op eens weer leven is gekomen m de droombeelden van zoovelen en nu ozon weer een rol gaat spelen.

Indien ozon van voldoende koncentratie of juister uitgedrukt — indien lucht met voldoend hoog ozongehalte bijv 3 a 4 gram per M3. voldoende lang, bijv. eenige minuten — in kontakt is met besmet water dan doet het zijne baktericide eigenschap gelden en nadat een deel der organische stoffen geoxydeerd is, worden de bakteriën aangepakt.

Het ligt met op mijn terrein om uit te wijden over de bakteriologische kwesties en moet daarvoor verwijzen naar de rapporten hierover uitgebracht, wil alleen als sterk voorbeeld vermelden dat te Oudshoorn de ozonisatie werd toegepast op gefiltreerd water, den Rijn ontnomen op een plaats midden m het dorp: van de onreinheid en besmetting kan men zich dus een denHwlrl ™r,v,pv, uw ïLTii

tt --— j-ücii vuurueeiu.

±iet ruwe water titreerde 24 duizendste permanganaat, het bezonken water 16, het gefiltreerde 10, het geozoniseerde 5. en net ruwe water bevatte aan bakteriën per cM3 10800' het bezonken 19000, het gefiltreerde 385, het geozoniseerde nul.

üen van de meest verrassende uitkomsten was om het onzuivere, gele Rijnwater onder in den sterilisator te zien stroomen en bij den uitloop te zien veranderd in helder reukeloos steriel water van aangenamen smaak.

Niet alleen te Oudshoorn, doch ook op tentoonstellingen te Parijs en te Brussel hebben de installaties van Tindal met groot succes gewerkt voor wat betreft het leveren van bepaald steriel water en al moge het waar zijn dat een productie van 30 M3. per uur, zooals te Brussel, voor een waterleidingman een druppel schijnt zoo moet erkend worden dat 30 M3. per uur toch meer is dan een laboratoriumproef en twijfel omtrent mogelijke toepassing in het groot niet gerechtvaardigd is.

Van de resultaten van het systeem-TiNDAL zijn zulke uitvoerige rapporten dat hieruit alle gewenschte informatie te bekomen is.

Het ADril-nnmmer van rlo Annolan A„ ut a-h—l n__±___

uj. v i—-,■ üuiuuco uc i manlui rasreur

bevat een mededeelmg omtrent de experimenten met toestellen van Abraham en Marmier welke beide heeren herhaaldelijk m de gelegenheid gesteld zijn tijdens de Parijsche installatie van Tindal, met diens systeem kennis te maken.

JJe konkiusie waartoe een kommissie bij monde van den rapporteur Calmette kwam, is: „Le procédé de stérilisation des eaux d'ahmentation par 1'ozone, basé sur 1'emploi des mmm ozoneurs1 et sur 1» colonne de stérilisation de MM. Marmier et Abraham est d'une efficacité incontestable et cette efficacité est supérieure a celle de tous les procédés de stérilisation actuellement connus"

Deze konkiusie is wel een beetje fransch. Dat ozon water steriliseert was een uitgemaakte zaak en dat hadden Roux en ^.A™E™ met behoeven te konstateeren — dat hadden ze bij Tindal trouwens zelf gezien.

Dat die sterilisatie te danken zou zijn aan de ozon van de heeren Marmier en Abraham is mij wat kras, evenals ™L^Wenng vvt.11hun aPParaat superieur zou zijn aan dat ™£n ?\L' ^baar — of schijnbaar zijn die heeren vergeten Wat hun te Parijs is vertoond geworden. Dr W^f ^rwacb-t,ng/ag ik de publikatie te gemoet van TTatsk* p^ ■ mA Charlottenburg voor de firma Siemens &

w ®xPerimenten m deze richting nam. 0 Tt^/t11^011" laborat°rium gewerkt wordt met 1000 watt 1™"^ T tentoonstelling-installaties met 2000 watt zoo zou men verwachten dat als de firma Siemens nu eindelijk na 8 jaar iets publiceert dat iets heel bizonders zal zijn — althans groot.

Weyl's laboratorium proeven strekte zich uit tot 200 watt een Ruhmkorff-klos en een ozonbuisje.

Weyl's proef in het groot, het „erste deutsche Ozon-wasserwerk" levert per uur 3,5-4 M3. water, dat is dus zoowat een zesde van Tindal's tentoonstellings proef!

Tindal steriliseerde in Brussel een M3 water met J/2 gram ozon, Weyl gebruikt daarvoor 3 gram, doch zegt er wel zeer naïf bij dat hij 70 % der ozon onbenut de lucht in laat gaan.

Van deze installatie is het mij niet mogelijk meer te zeggen daar er niets van gepubliceerd is.

De installatie van Abraham en Marmier te Lille bestaat alleen nog maar in gedachte en zoo zijn wij genaderd tot

wuuc uraei meueueeimg, waaraan tot slot mag gevoegd worden enkele beschouwingen omtrent de ekonomische, de financieele zijde van het vraagstuk. De kwestie — hoeveel kost een gram ozon — is voor de meeste ozonapparaten uitvinders een teer punt.

Helaas is er een eenvoudig middeltje om de vraag schijnbaar te beantwoorden.

Wij hebben n.1. nimmer te doen met ozon doch metozonhoudende lucht en nu is het natuurlijk lang niet hetzelfde of men de kostenberekening maakt voor lucht van laag of van hoog ozongehalte.

Het rendement cijfer — dat is dus het aantal gewichtsdeelen ozon in een gegeven tijd met een bepaalde elektrische energie gemaakt — staat in het nauwste verband met de koncentatie der ozon, bij een tienmaal kleinere koncentatie is bijv. het rendement veel meer dan tienmaal grooter.

Een hoos- rendement, piifpr ia mamoVVpKilr +Q l^^lrpv, iiil

zeer lage koncentratie, doch zeer moeilijk bij hooge koncentratie en de gewone truc is om wel op te geven hoe groot het rendement is, bijvoorbeeld hoeveel gram ozon per kilowatt-uur, doch daarbij dan te verzwijgen hoe sterk die ozon is.

Rendementscijfers van 100 gram ozon per KW.-uur worden wel - eens opgegeven — eidoch bij welke koncentratie ? Waar ooit een rendementscijfer gegeven wordt zonder het bijbehoorend koncentratie-cijfer, daar is bedrog in het spel en wacht u voor zulke kostenberekeningen.

Van het toestel van Abraham en Marmier is het bekend dat de koncentratie der ozon kan zijn 9 gram per M3. doch' hoeveel watts het kost om die bijv. per uur te krijgen,'wordt niet opgegeven — vergelijking van kosten met andere apparaten ergo niet mogelijk.

Yarnold apparaten heeten te geven 235 gram per kilowatt-uur, maar de president der Electric Ozone Syndicate, die dit cijfer in een voordracht voor de Soc. of Chem. Industry' noemt, zegt wel dat hij noch elektrotechnikus, noch chemïkus is, doch zegt niet hoe gekoncentreerd die ozon dan is bij zulk een rendement.

Andreoli zegt 40 gram per K.W.-uur te maken, maar verzwijgt ook de koncentratie. Dat deze in zijne apparaten zeer laag is, volgt uit zijn raad, om de lucht er zeer snel door te voeren.

Siemens en Halske hebben, ten tijde dat Ohlmüller over hun apparaten rapporteerde, een rendement van 27 gram per K.W.-uur gehad; doch bij een koncentratie van 5,8gram per M3. een rendement van jh 10 gram per K.W.-uur.

Wij hebben met Siemens-buizen, zelfs nog bij een koncentratie van 14 gram per M3, een rendement van 15 gekregen.

Ontegenzeggelijk is dit resultaat buitengewoon mooi — maar al ware het nog zoo mooi dit weegt niet op tegen de omstandigheid dat die glazen buisjes in de grootpraktijk onbruikbaar zijn.

Tindat. is Hp pprst.p oAwpoat. Aïa ppi-i^v r^aA^^A^^i^ uapf+

hoe groot het rendement is bij een gegeven koncentratie.

Volgens het officieel rapport van Prof. Gerard bedraagt dit bij een koncentratie van 3—4 ongeveer 4 gram per KW.uur (in dit cijfer is niet begrepen de energie noodig voor de intense afkoeling — daar deze + 50 pCt. verslindt zou het rendementscijfer daardoor teruggebracht worden op 2 gram per KW.-uur).

Sommige menschen zooals Kershaw, Andreoli enz. lachen om zoo'n cijfer — zij vergeten echter dat zij zelve cijfers geven die niet te vergelijken zijn, omdat ze zeer weinig gekoncentreerde ozon fabriceeren en vergeten dat het Tindalapparaat feitelijk het eenige technische apparaat was, zij vergeten dat een koncentratie van 3—4 gram bepaald noodig is voor drinkwatersterilisatie.

Met onze apparaten krijgen wij bij een koncentratie van