DE

14e Jaargang.

INGENIEUR

Orgaan

503

DER

1899. - JV2 41.

VEREENIG1NG VAN BURGERLIJKE INGENIEURS.

fffifimil^ OpenTiarB Wertei bi MmUi

Prijs per Jaargang:

franco per posl.

Voor Nederland; / 8.

Voor het Buitenland met vooruitbetaling ... - 10.50 Voor leden der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs worden bovenstaande prijzen met / 2 - verminderd. Men abonneert zich voor een jaargang. Over het bedrag der abonnementen in Nederland

wordt halfjaarlijks door de Administratie beschikt. Afzonderlijke nummers 20 cents. — Bewijsnummers

10 cents.

YerscAijnt el ten Zaterdag.

Abonnementen, stukken en mededeelingen, boeken brochures enz te richten aan de Bedactte: Scheveningsche Veer no. 7, te "s-Gravenhage. »

Advertentién uiterlflk Vrijdags 12 nie aes voormiddags intezenden aan de Directie en Administratie van dit Blad PaveU oensgracht No. 19, te 's-Gravenhage.

Soh/dllrt^eZoordiger voor Nederland: C. W. BETCKE, Advert.-Bureau, Rotterdam.

Afzonderlijke Nummers worden, voor zoover de voorraad strekt, alléén aan Abonnés geleverd.

's-Gravenhage, 14 Qctober.

Prijs der Advertentién:

ƒ0.25

Per regel

Groote letters naar plaatsruimte.

Abonnementen volgens afzonderde overeenkomst.

Advertentién van Aanbested ,ngen f 0.15 per regel.

Idem bn 2e en 3e plaatsing ƒ0.10 per regel.

B« abonnement op Advertentién worden bewgsnum-

mers gratis toegezonden. Over het bedrag der Abonnementen op advertentién

wordt driemaandelijks beschikt.

Verantwoordelijk Redacteur: J^an HEURryCiv.-Ing-, VGra^enhage^ INHOUD.

„ • „ i,,.,,™,,,, nver den Rün te Bonn en te Düsseldorf, doorH. van BebckblDe nieuwe bruggen ™e\*™£V _ vergadering van het Koninklijk Instituut van _ WereldtentoonsteUmgt far«8- |& « Toeziout op de Spoorwegdiensten

\mïS\ver™lg van bladzT 498). - Statistieke mededeelingen. Opbrengst en verZZl van" Spoor- en Tramwegen over Juli 1899. - Weerkundige waarnemingen. Kivferberichten. - Binnen- en Buitenlandsche berichten. - Benoemingen, Verplenz. — Open betrekkingen. — Gezochte betrekkingen.

De nieuwe bruggen over den Rijn te Bonn

en te Düsseldorf.

(Reisschets.)

feestelijk werd den 17» December 1898 te Bonn een

nieuwe Rijnbrug voor 't verseer opeugesiem.

n:i u.,^„+„,„,.v ™0tto vnnral in Duitschland, groote

Bi i_ i„„:_„ a„+ »',nl ViIapIt welke ffroote vorde-

ringen de techniek in de laatste jaren in de Rijnprovincie haa smaakt, terwijl men van oordeel was, dat nu eindelijk een. een ingenieurswerk was tot stand gekomen, dat ook uit een aestetisch oogpunt beschouwd «hervorragend» mocht heeten. Bijna alle Duitsche technische tijdschriften leverden langere 01 kortere beschrijvingen van de grootsche brug.

Was 't wonder dat menig buitenlander om dit kunstgewiocrit te bezichtigen, een bezoek ging brengen aan Bonn?

Op de prijsvraag, in Juli '94 uitgeschreven voor een vaste brug voor gewoon verkeer, welke Bonn met de tegenover geleden nlaats Beuel zou verbinden, kwamen 16 ontwerpen binnen. Den eersten prijs behaalde het project van de Gutehoffnungshütte ui 'ewerkt door Professor R. Krohn en architecton.sch ïehSdd^r den architect B. Möhring. Dit ontwerp, zooals op de plaat is afgebeeld, kwam tot uitvoering.

De brug heeft in het midden hare grootste opening wijd 187 2 M. • deze wordt overspannen door een scharnierend tegen

de middenprjlers steunenden ijz-eieu va.y»cl«^&

boven gebogen randen, waaraan door middel van hangers, mei o-econstrueerde I-vormige doorsnede, de dwarsliggers hangen, die het bruggedek dragen. Aan de beide zijden dezer groote opening bevinden zich twee kleinere van 93,6 M., overspannen door ijzeren vakwerkbogen van het gewone type met naar boven aeboo-en onder- en rechten bovenrand waarop het dek rust. Deze°drie overspanningen vormen de eigenlijke hoofdbrug. Maai den kant van Bonn volgen hierop - eerst een kleinere ijzeren vakwerkboog, wijd 32,5 M. van hetzelfde type als de voorgaande en daarna twee steenen gewelven van 13 M. lichtwijdte. In de richting Beuel sluit aan de hoofdbrug een lange steenen brug, bestaande uit zeven openingen, waarvan de eerste 18 o5 M, de twee volgende 14 M. en de vier daaraanvolgende 13 M. licht-

W Het rijvlakhgt over de geheele lengte der brug hellend Van .. iL„;j„ „r. ^4..* v,„+ a„\r nnrlpv de helling van 1 : oD

tot het middenste vak, lang 277,78 M>., waar zij geleidelijk

naar het midden vermindert. Op deze wijze is verkregen, dat de onderkant van de constructie in het midden der groote opening 12,8 M. verheven ligt boven den hoogsten rivierstand, waarbij de scheepvaart nog mogelijk is.

De breedte der brug bedraagt tusschen de hartlijnen der vakwerkbogen 9 M. Aan beide zijden zijn, ten behoeve van de voetgangers op consoles rustende uitbouwsels aangebracht Dientengevolge is de totale breedte tusschen de leuningen 14 M., waarvan 7.15 M. beschikbaar voor voertuigen en 3,425 M. voor ieder der beide trottoirs.

Hiermede is in zeer grove trekken de gedaante der brug weergeven. Voor constructieve en ook decoratieve details kan verwezen worden naar 't «Zeitschrift des \ereins Deutscher Ingenieure», Maart 1899; het «Centralblatt der Bauverwaltung», r>.? , jono j„ „n„„to^i.Q RmiTPiruno-T) van December

wecemDer io»o en uc ^^^^ D~

1898 Deze bladen hebben, wat de brug te Bonn betreft, de gegevens hoofdzakelijk geput uit het «Festschrift» uitgegeven tijdens de ingebruikstelling van dit kunstwerk.

Bij de Bonner Rijnbrug heeft, veel meer dan bij eenige andere der nieuwere grootere bruggen, de architect gelegenheid gehad zijn decoratief talent aan te wenden. Wanneer men van de Viereckplatz de brug nadert, maakt zij werkelijk een verrassenden indruk. De combinatie van natuursteen-okergeel en -grauw pannen-rood en hout-donkerbruin, is gunstig.

Od den voor-rond: twee tegenover elkaar staande tolhuisjes. Op den achtergrond: een groote poort met twee zijtorentjes,

r . ■,. a w;„,.o,>i,ror do oTont.e nzeren over¬

een mooi sunouei voimcuu. -~ o -j

SPKleu"g en vorm doen het oog aangenaam aan. «So reden die «Steine eine lebendige und allgemein verstandhche Sprache unu «lachen den Beschauer an, und es kann nur der steite akade«mische Zopf sein, welcher diesen lebenstrotzenden Aeusserungen «einer frischen und vorurtheilslosen Kuast ein saures Gesicnt

^dIT'kapiteeltjes der zuiltjes, welke het overstekend dak der tolhuisjes ondersteunen, geven vroolijke voorstellingen te zien. Ook on de poort zijn de motieven meest goed gekozen.

Een eigenaardigen indruk maken evenwel de voorstellingen op de poort aan Beuelerzijde. Men ziet een woedend vrouwmensen uit een gat in het poortgesteente te voorschijn komen, hare vertoornde blikken richtend naar den anderen kant van de poort waar, eveneens door een gat, een mannelijk wezen tracht te ontvluchten. Dat het een man moet voorstellen, welke

in alle haast de woedende furie ontwijkt, biijKt ten imiwi* het achtergedeelte van het lichaam, — het eenige wat zichtbaar is. De broek is, zeer realistisch, op een der »t*la*Ke' hersteld met een vierkant lapje, dat er met grof garen opDc naaid is - alles in steen gehouwen! sommige

Zooal enkele kapiteelt es zeer goed uitgevoerd zijn so g motieven zijn ongelukkig. Popperig P;.v;op« 5 j vlak de afbeelding van een gevangen soldaat achter uaneijes,

(1) «Deutsche Bauzeitung», Dec. '98.

I,e nmm van Burgerlijke iwnmi stelt zien in penen deele verantwoorde!!]* voor de denWlden in de onteïeidene uinm *MW « toeplicM.