M 35.

450

BINNEN- EN BUITENLANDSCHE BERICHTEN.

Op den 22en Anwiatus i.I. overleed te Delft in den ouderdom van 76 jaar de heer I Ur. G. F. W. BaeTÏÏH oud-hoogleeraar aan de Polytechnische School te Delft.

Examen van adspirant-ingenieurs voor het stoomwezen.

Bij Kon. besluit van 20 Aug. j.1. is eene commissie ingesteld tot het afnemen van het bij de artt. 49 en 50 van het Kon besluit van 19 Oct. 1896 {Stbl. n«. 163) bedoelde examen aan hen die voor eene benoeming tot adspirant-ingenieur voor het stoomwezen wenschen in aanmerking te komen, en z,n be-

noema tot ieuen uici ^~ - . . h .

ingenieur voor tiet stoomwe^.., 7' rJ.f,

Dr L. Aronstein, hoogleeraar aan de Polyt. Schoo te De H A Ravenek, hoogleeraar aan de Polyt. School te Delft Dr C' A Scheltema, hoogleeraar aan de Polyt. School te Deltt J A. Snijders C.Jzn., hoogleeraar aan de Polyt School te Deltt 1 ^ r, . i,„„„i„„™„^ aon Ho Pnlvt School te üelit

N.' van Dissel, ingenieur der lst" kl. voor het stoomwezen, te

Breda; Mr. J. £>. Feyrot, commies aan uci .. ...

en N., tevens secretaris, te 's-Gravenhage.

Koninklijk Instituut van Ingenieurs.

Aan de leden wordt bekendgemaakt, dat met het oog op de groote MUitóre Manoeuvres, die van 17-21 September in de omstreken van Arnhem worden gel ouden, op advies van verscheidene onzer leden te Arnhem eTomstreken besloten is, de aanstaande Insütuutsvergadering in afwijking onzer circulaire van 17 Augustus, no. 72 met te houden Öp Zaterdag 17 September, maar haar vast te stellen op Zaterdag 24 September 1898 te Arnhem.

Het programma zal later worden medegedeeld.

Opleiding van F.lectrotechnische handwerkslieden. '

Het Bestuur der Nederlandsche Vereeniging voor Electrotechmek heeft de volgende circulaire verzonden : v^Herino- van

Zooals U bekend is, weru mgevuigc ecu 0 de «Nederlandsche Vereeniging voor Electrotechmek» m December

1895 eene Commissie benoema om ie unuciz.uc.vci,, ^ ,.v,.„~ ...j— vereeniging werkzaam kan zijn tot het verkrijgen yan meerdere en betere gelegenheid tot opleiding van electrotechmsche handswerks-

'^Hct' verslag dier Commissie, uitgebracht in December 1897, heeft aanleiding gegeven, dat op de Algemeene Vergadering gehouden 5 April 1.1. het volgende Besluit werd genomen:

«Aan het Bestuur wordt opgedragen eene Commissie te benoemen, om voor te bereiden en te leiden als proef in 1898, het afnemen van Toeven van bekwaamheid in het instrumentmakersvak als bedoeld Fn het verslag der Commissie in zake opleiding van electrotechmsche

^De'cfmmiS-door het Bestuur daartoe uitgenoodigd bestaande uit de heeren Van den Burg, Struve en Giltay, heeft haar advies ,n Junij.1. aan het Bestuur gezonden en het is naar ™^<^™> dat het Bestuur eene examen-commissie voor 1898 heeft benoemd, zooals U zal blijken uit de Bijlage dezer circulaire. T heel overeenkomstig het voorstel der genoemde heeren vermeenen wii ons dit jaar uitsluitend te moeten bepalen tot het openen eener gelegenheid tot het afleggen van proeven van bekwaamheid als eerst-

beqinnend Instrumentmaker. , ,j ja„ „xu,w

Ten einde U in de gelegenheid te stellen de bedoeling der «Nederlandsche Vereeniging foor Electrotechmek» aan^de werkhede.1, mede

te dee en. die u gescniKi zuiien iwj™"»»' . , , . , .

nemen, hebben wij het wenschelijk geacht een uit reksel van het verslag uitgebracht door de Commissie voor de opleiding van electrotechmsche werklieden, hieronder te vermelden.

?(otZchrl-n7nTvan de bekwaamheden welke in de electrotechmek voornamelijk qevraagd worden-» zegt de Commissie o. a. :

«Het Instrumentmakersvak is een vak op z1Ch zelf, en kan vooreen aoed deel zonder kennis van electriciteit beoefend worden. 8 Van de bekwame instrumentmakers kan echter in de elektrotechniek zoo veelvuldig partij worden getrokken, en omtrent de beoordeeling van hunne bekwaamheid staan den electrotechnischen werksevere in 't algemeen zoo weinig gegevens ten dienste, dat net ons noodio- voorkwam de eischen te omschrijven, welke men aan de practkrhe^ bekwaamheid van een instrumentmaker moet stellen.»

Om te beoordeelen of iemand een bekwaam werkman m het vak kan worden benoemd, werd de voorlichting ingeroepen van de volgende Chefs van werkplaatsen, n.1. de heeren:

C. F. Bader, Instrumentmaker bij de Verificatie van s mjKS zee instrumenten te Leiden. T h

j. j. Oorvers, Instrumentmaker aan het natuurkundig laboratorium te Leiden, vroeger Chef van de werkplaatsen der Nederl. Maatsch. voor Electriciteit en Metallurgie ,„nfQtm J. de Groot, onder-opzichter aan 's Ryks Constructie-werkplaatsen

U C.É W. Kouw, Custos en Chef van eene werkplaats voor natuur¬

kundige instrumenten aan het natuurkundig Laboratorium te Leiden C. Löscher, Oppertorpedomaker der Kon. Ned. Marine te Amsterdam. D de Wolff Chef van de instrumentmakerswerkplaats van de firma P. J. Kipp' & Zonen, J. W. Giltay Opvolger, te Delft P Door deze heeren werd in overleg met den Voorzitter en den Secretaris der Commissie voor de opleiding ^« electrotechnische wer^dieden, het vak van Instrumentmaker, ten emde over deni graadjan prak tische bekwaamheid en kennis, die een instrumentmaker noodig heelt, te kunnen oordeelen, gesplitst als volgt: di

I. Werktuigkundige-Instrumentmaker, d. i. een werknian' ™ nauwkeurig passende stukken maakt (b.v. verwisselstukken) en dus met groote juistheid naar opgegeven maat werkt ,

II Instrumentmaker voor electresche installaties, voor wiens went een'betrekkelijk geringe graad van nauwkeurigheid van afwerking op maat vereischt wordt, doch die eene veelzijdige kennis van het bewerken van zeer verschillende materialen moet bezitten.

III Natuurkundig Instrumentmaker, die zich met de vervaardiging van fijne meetinstrumenten van physischen aard (om een voorbeeld te noemen : spiegelgalvanometers) kan bezighouden.

Voorts werd als maatstaf van bekwaamheid voor een eerstbegmnend instrumentmaker het volgende vastgesteld.

Standaard van praktische bekwaamheid van Eerstbeginnend Instrumentmaker, a. Een stalen liniaal (ook smeden). Afmeting 200/20/2 mM. 6. Een kubus van koper, zijde circa 30 mM.

c. Een stalen aanlegwinkelhaak volgens opgegeven maat uit een stuk (zelf smeden). (Het ééne been lang 120 mM breed 15 mM., dik 2 mM., het andere 80 mM., bij 20 mM. en 12 mM.)

d Een geelkoperen zeskante moer met borst, met daarbij behoorende bout Draad, 1 mM. spoed, met klavier of met loopend werk

""(Het'uit de hand snijden strekke tot aanbeveling.)

e Een houten heft met geelkoperen band met koper soldeeren, met houtdraaigereedschap het hout volgens teekemng afdraaien

f Een stalen passer met kromme en rechte beenen, aan beide zijden

d7lfte™ako;erenn2ogels van ± 30 mM. middellijn, draaien (zonder gaten).

Mn nSTe" rechtsche koperbeitel, een frontbeitel, een uitdraaibeitel, het maken van gewone boren en tappen.

Uit de wijze, waarop het proefwerk wordt aangevat en uit het oordeel en dl vlugheid, waarmede de candidaat gereedschappen daarvoor zetf Zvaardilt, moet blijken, dat hij vóór het mstrumentmak bankwerken en smeden geleerd heeft (zooveel van de be.de laatste als eene goede ambachtsschool met 3-jangen cursus geeft).

Vervolgens zal voor den eerstbeginnenden instrumentmaker noodig zijn bekwaamheid in het:

Vernissen.

Maken van enkelvoudige lasschen. Bewerken van hout, eboniet en marmer.

ïöcthe^U wenschelijk voorkomen alsnog te kunnen beschikken over een gedrukt exemplaar van het verslag van onleiding van electrotechnische werklieden, zoo zal het Bestuur zich gaarnè beijveren U op aanvrage zoodra mogelijk een zoodanig exemplaar te doen toekomen.

Het Bestuur der Ned. Vereen, voor Electrotechmek, J A. Snijders CJzn., Voorzitter. Bijlage. H. A. Ravenek, Secretaris.

De" Commissie, bedoeld in vorenstaande circulaire, bestaat uit de Heeren: r,„i..t„„h„;™h* ft-AnnZ te Delft.

I iTr^"^^ ?r- tehDelft-

H W E Struve, Inspecteur van den Arbeid, te s Gravenhage ).' j Curvers, Instrumentmaker aan het natuurkundig laborato-

riT™GiwtnOnder-oPzichteraan 's Rijks Constructie-werkplaatsen, teCdW Kouw Chef van eene werkplaats voor natuurkundige instrumenten'aan het natuurkundig laboratorium, te Leiden

D de Wolff, Chef in de instrumentmakerswerkplaats van de firma P. J. Kipp en Zonen, J. W. Giltay opvolger u> Delft ^ Het examen zal plaats hebben in de week van 26 ^P^^^ 1 October 1898 en zoo noodig de daaropvolgende week, en zaïworaen

afgVono°rmde: werklieden, die hunne^^,££1 £ instrumentmakerswerkplaats van het natuuritun s

Lte"^ werkplaatsen van de firma P. J. Kipp en Zonen, J. W. Giltay

°PVotrde* wSeden, die hunne opleiding elders ontvingen

In de inltmmTmakerswerkplaats van het natuurkundig labora-

toriumteUMen n te onderwerpe„ moeten zich

■ }\TZTember 1898 daartoe schriftelijk wenden tot den Secretaris r &*&uur der Nederlandsche vereeniging voor electrotechmek,

professor H. A. Ravenek, Hof van Delft, Spoorsingel 2/130.

o