DE INGENIEUR

Orgaan

13e Jaargang. ™* 1898.-12

VEREENIGING VAN BURGERLIJKE INGENIEURS.

539

44.

f nMilil pwijfl aai ile Mml ei in fficonomie van Oielare WerKen n Niimlicil

Prils rer Jaargang: Terscnijnt eiken Zaterdag. prus jer Aövertentiën:

Franco per post.

v.„. Nederland ■ f «_ Abonnementen, stukken en mededeelingen, boeken Per regel / 0.26

Voor Nederland f 8. brochure8, enz. te richten aan de Redactie: ScheveVoor het Buitenland met vooruitbetaling . . - 10.50 ningsehe Veer no. 7, te 's-Gravenhage. Groote letters naar plaatsruimte. Voor leden der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs ln4tS"''^ Abonnementen volgens afzonderlijke overeenkomst.

worden bovenstaande prijzen met / 2.— verminderd. Blad, Paveljoensgracht No. 19, te 's-Gravenhage BH eene eerste plaatsing van annonces voor Aanbeste-

lIm ahnnnpert vieh vnnr een lurmns Hoofdvertegenwoordiger voor Nederland: C. W. BETCKE,

Men abonneert zich voor een jaargang. Advert.-Bureau, Botterdam. dingen is de prus per regel ƒ0.15; bij eene tweede en

Over het bedrag der abonnementen in Nederland .„ .„ .... ., _ . . , „.„

Afzonderlijke Nummers worden, voor zoover de voor- meerdere plaatsing van dezelfde annonce ƒ0.10.

wordt halfjaarlijks door de Administratie beschikt. raad strekt, alléén aan Abonnós geleverd

Afzonderlijke nummers 20 cents. - Bewijsnummers " B« ^onnement op Advertentiên wordt het blad gratis

io cents. 's-Gravenhage, 29 October. toegezonden.

Munster. De Lippe en de Stever worden door aquaducten overschreden. Bij de snijding met de Lippe staat een pompwerktuig voor voeding.

Nabij Manster begint het zoogenaamde pand van het„Mittelland" kanaal. Dit pand wordt aldus genoemd, omdat het ontworpen Mittellandkanaal daarin zal uitmonden. Het Mittellandkanaal dat een verbinding moet vormen tusschen Rijn, Weser en Elbe is reeds lang een punt van ernstig onderzoek in Pruisen. Naar ik meen zal daaromtrent spoedig een voorstel in den Pruisischen landdag worden ingediend. HetDortmund-Eemskanaal maakt van Bevergern tot aan Herne een deel uit van dezen grooten verbindingsweg tusschen het kanaalen riviersysteem in het Oosten en in het Westen van NoordDuitschland.

Het pand van het Mittellandkanaal wordt met een aquaduct over de Eems gevoerd en eindigt bij Bevergern.

Van Bevergern, in de nabijheid waarvan eene sluis ligt, daalt het kanaal verder met 6 sluizen naar de rivier de Eems af. Het bed van die rivier wordt over eene kleine lengte nabij Hanckenfahr gevolgd. Vandaar af wordt van het reeds lang bestaande Eemskanaal, dat intusschen veel is verbeterd, gebruik gemaakt.

Dit kanaal loopt langs Lingen en bereikt bij Meppen weder de Eems. Onder afsnijding van verscheidene bochten wordt de Eems gevolgd tot aan Oldersum. Dit gedeelte van de rivier is gekanaliseerd tot Herbrum. Tot daar zijn ter verhooging van den waterstand in droge tijden 5 stuwen in de verschillende afgesneden bochten geplaatst met sluizen daarnaast in de nieuw gevormde afsnijdingen.

Van Herbrum langs Aschendorf tot Leer is de rivier verdiept, beneden Leer is genoegzame diepte aanwezig.

Om de haven van Emden aan het kanaal aan te sluiten en om bij storm de voor kanaalschepen somtijds gevaarlijke golfslag in den Eemsmond te ontgaan, is van Oldersum aan de rechterzijde van de Eems een zijkanaal gegraven, dat uitmondt in de haven van Emden. In dit zijkanaal liggen 2 sluizen.

De haven van Emden, die thans nog van weinig belang is en voor 1881 slechts bereikbaar was voor schepen met 3.50 M. diepgang, zal na opening van het kanaal van groote beteekenis worden, omdat daar de overlading van de goederen en de kolen van uit de kanaalschepen in de zeeschepen zal plaats hebben. De haven heeft om haar daarvoor geschikt te maken in de laatste jaren eene gebeele verandering ondergaan.

Door uitbaggering en vergrooting is de haven geschikt gemaakt voor schepen lang 90 M., breed 14 M. en diep 6 M.

De haven wordt aan de Eemszijde afgesloten door de in 1881—1882 gebouwde zeesluis, die gelegenheid geeft om schepen van de genoemde afmetingen door te laten.

Om de toegang tot de haven te verbeteren is in het gedeelte van de Eems gelegen tegenover den Dollard een geul gebaggerd ter lengte van 8 K.M., met eene breedte van 200 M. en ter diepte van 7 M. 4- volzee, waarlangs strekdammen en kribben zijn aangelegd. Door de verplaatsingen van grond in den Dollard en in den breeden Eemsmond, is de aanslib¬

de Vereenigina Tan Bnnjeriiike Ingenieurs stelt zien in geenen deele verantwoordelijk voor de denkbeelden in de onderseïeidene lijflragen ontwikteld ol toegelicnt.

Verantwoordelijk Redacteur: J. van Heurn, Civ.-Ing., 's-Gravenhage. INHOUD.

Het Dortmund-Eemskanaal, met plaat, door D. — De gevaren van Electrische geleidingen, door F. L. — Uit het verslag van den Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten over 1897 (vervolg van blz. 533). — Staten-Generaal. — Statistieke mededeelingen, opbrengst en vervoer van spoor- en tramwegen over Juli 1898. — uit de jaarverslagen van spoor- en tramweg maat schappij en over 1897, — Weerkundige waarnemingen, Rivierberichten. — Binnen- en Buitenl. berichten. — Benoemingen, Verpl. enz. — Open betr., gezochte betr.

Het Dortmund-Eemskanaal.

(Met plaat.)

'Sjnsnftet Dortmund—Eemskanaal is zoo goed als gereed.

S3J Q Voor zoover het met de rivier de Eems samenvalt iB IS Ut zijn de sluizen en de daarbij liggende stuwen reeds gedurende eenigen tijd in gebruik. Een proeftocht langs het geheele kanaal heeft plaats gehad en spoedig kan de geheele openstelling van het kanaal worden verwacht.

Dit werk, dat met opoffering van groote kosten door Pruisen is tot stand gebracht, is ook voor Nederland in menig opzicht van veel belang. Het kanaal loopt ongeveer in evenwijdige richting aan de Oostgrens van ons land en is op één punt niet verder dan 6 K.M. daarvan verwijderd, het staat met eenige Nederlandsche kanalen in verbinding en vindt zijne uitmonding in de Beneden-Eems, die voor een gedeelte de grens van Nederland uitmaakt. Bovendien zullen verscheidene handelszaken, voornamelijk van uit Westfalen langs een anderen weg vervoerd worden. De producten van het Westfaalsche industriegebied, die tot nu toe langs de spoorwegen en langs den Rijn naar de Nederlandsche havens worden afgevoerd, verkrijgen een nieuwen verkeersweg naar de Noordzee, geheel op Duitsch gebied gelegen.

Een hoofddoel voor den aanleg van het kanaal is dan ook om de New-Castle kolen, die, omdat zij goedkooper te verkrijgen zijn, thans nog hoofdzakelijk in Hamburg en de overige Noord- en Oostzeehavens worden gebruikt, voor Rührkolen te doen plaats maken.

Het kanaal (1) begint bij Dortmund in aansluiting aan bestaande, aan den spoorweg verbonden havens. Het oorspronkelijke plan was om van Dortmund de rivier de Emscher te gebruiken en gedeeltelijk te volgen. Hiervan heeft men echter afgezien, omdat het water van de Emscher door de in de nabijheid zijnde fabrieken te veel is verontreinigd om voor voeding te dienen. Het kanaal loopt daarom rechts van de Emscher in eenzelfden pand tot Henrichenburg, waar het verval in eens door een hefwerktuig wordt overwonnen. Het verval bij dit werktuig bedraagt 14 M. (Zie lengteprofiel.)

Van Henrichenburg gaat een zijkanaal naar Herne, alwaar zich groote kolenmijnen bevinden.

Voorbij Henrichenburg wordt het Emscherdal verlaten en gaat het kanaal met denzelfden waterstand door tot voorbij

(1) Zie voor eene goede kaart: Karte vom Dortmund-Emskanal, bearbeitet nach Angaben der Kóniglichen Kanal-Komission in Munster, herausgegeben von M. Geitel. Berlin S. W. Max Pasch, 1897.