207

„Van welke beteekenis in deze streken de rivieren als verkeerswegen zijn, wordt ons thans duidelijk. Zij banen een natuurlijk pad, dat mettschenhanden niet dan met de uiterste inspanning open kunnen houden. Wel moet de boot worstelen tegen de kracht des strooms, die met snelheid ons naar zee terug wil voeren, doch de machinist maakt vollen stoom, en rustig, kalm komen wij verder op den majestueuzen vloed.

„ Aan de rechterzijde achter ons steekt het schiereiland Stark Point als met een gebogen vinger in de rivier vooruit; aan de linkerzijde, op den noordelijken oever, bemerken wij op een laag schiereiland een tal van kleine gebouwen, wier met kalk bestreken wanden hel wit glinsteren in het zonnelicht. Dit zijn de Congo-factorijen van Banana, door Hollanders, Eranschen en Engelschen gesticht.

„ Het doet ons goed op deze kust ook de Hollandsche driekleur te zien wapperen, een bewijs, dat er nog sprankjes van den oud-Hollandschen geest zijn overgebleven bij ons geslacht. Wappert lustig, nationale kleuren; laat ook den bewoner van het donkere werelddeel weten, dat Holland nog leeft en kracht heeft zich staande te houden bij al de wisselingen, die de geschiedenis der volken vertoont. Wij wuiven u toe en groeten u van verre, om op de terugreis onder uwe bescherming bij onze vaderlandsche vrienden eenige dagen gastvrijheid te genieten.

„ De vlakke, alluviale oevers van de Congo zijn aan beide zijden verder geheel met tropische wouden omzoomd. Aan de rechterhand zien wij nog verschillende factorijen, welke tusschen de wouden als het ware verscholen liggen. De Hollandsche nemen hierbij eene eerste plaats in, en hare inrichting wordt algemeen hoog geroemd boven die der Portugeezen, Engelschen en Eranschen.

„Voorbij Punta de Lenha begint het voorkomen der rivier te veranderen. Tot op dit punt bood de scheepvaart weinig moeielijkheden; thans echter moet men tusschen een labyrinth van lage, moerassige eilanden een weg zoeken, 't Is een