310

„ Tusschen Leopoldville en Vivi nu breekt de Congo dwars door het West-Afrikaansche schiefergebergte. Eeuwen bij eeuwen heeft de rivier noodig gehad zich eene bedding in deze rotsen uit te schuren (erodeeren). De hooge oevers, die zich op vele plaatsen tot zelfs 120 —■ 250 meters steil verheffen, geven een zichtbaar bewijs van dien reusachtigen arbeid des waters. Het tal van wendingen en kronkelingen, waarmede het gebergte doorsneden wordt, wijst er duidelijk op, welke moeite aan die taak verbonden was, en hoe voortdurend de arbeidsecomomie in de natuur partij trekt van de omstandigheden.

„ Misschien nergens op aarde vertoont de erozie des waters bet resultaat van zooveel arbeidskracht als hier. De Niagara had slechts met oudere sedimentaire gesteenten (in water bezonken gesteenten) te worstelen; cle Congo stuitte op de veel hardere kristallijne schiefer.

„ Het hier beschreven gebergte vormt verschillende plateaux of tafellanden. Deze hoogvlakten zijn met gras bedekt, dat tot twee meter hoog opschiet. Hier en daar verheffen zich uit dat gras enkele boschjes van dwerg- en oliepalmen. De dalen in het gebergte zijn echter meer vruchtbaar en vertoonen de weelderigheid der tropische plantenvormen.

„Het thans beschreven gedeelte vormt het gebied, waar de Congo staat aanvangt. Doch de eigenlijke Staat strekt zich nog mijlen bij mijlen verder in het binnenland uit. Niet dan met groote moeite kan dit gedeelte bezocht worden.

„ Een Congo-spoorweg, die langs de onbevaarbare gedeelte der rivier loopt, is het eenige middel om het land verder te ontsluiten. De geldleening voor dergelijken spoorweg is reeds vastgesteld. Er zullen loten worden uitgegeven, om hierdoor het benoodigde kapitaal te verkrijgen. De vraag is echter: „ Kan er van den Congo-staat voor handel en nijverheid met recht zooveel voordeel verwacht worden, dat een dergelijke spoorweg rente zal opleveren ?"

„ De gevoelens hierover loopen sterk uiteen en een ernstige