271

te zware post wordt, op de rekening van den producent, en dat dus staking of inkrimping van eene of andere cultuur daarom een gevolg is, dan worden ook de Staats inkomsten, die ik hier als eigen voordeel beschouw, daardoor dubbel geschaad, eerstens door verminderd vervoer, en tweedens door mindere opbrengst van die cultuur.

Zoolang dit niet het geval is, en een verminderd tarief van een zeker artikel, het vervoer niet doet toenemen en zoolang tevens de marktwaarde van het artikel een kostbaar transport kan dragen, en dus eene fluctuatie van den transportprijs, geen cultuur uitbreiding van dat artikel tengevolge kan hebben, zoolang moet aan alle aandrang tot tariefsverlaging weerstand worden geboden, zoolang moet ook de Staatsexploitatie, naar mijne opvatting, in het belang der belastingschuldigen de tarieven hooger houden dan de vrachtprijs der concureerende transportmiddelen : en wel zooveel hooger dat aan spoortransport altijd nog de voorkeur wordt gegeven, en het artikel dus op den spoorweg blijft.

Het is niet meer dan billijk dat de producent voor sneller en veiliger transport ook meer betaald per ton en per kilometer, dan zijn collega die in andere streken van Java van spoortransport is verstoken. Op mijne vele reizen heb ik dan ook nog nimmer een bij de spoortarieven geïnteresseerden suikerfabriekant of koffieplanter ontmoet die zulks niet grif toegeeft : die heeren zijn wel rationeel, maar niet onbillijk in hunne eischen.

Voorzeker is zulk eene tariefregeling voor West-, Midden- en Oost-Java geene gemakkelijke zaak, en kan zij, dusdanig opgevat, alleen gebaseerd zijn op de resultaten van een nauwkeurig onderzoek van cultuur- en locale transport- en handelstoestanden.