1S5

„dorpen zendelingen verblijf houden, gij en zij tot elkaar in „verhouding staat als gastheer tot gast. In gewone omstandigheden zult gij hen behandelen met hoffelijkheid en voorkomendheid; mocht er een geschil ontstaan dat beslecht be„hoort te worden, laten beide partijen zich dan wenden tot „de plaatselijke beambten, om eene billijke berechting en „uitspraak te verkijgen."

Op deze gemoedelijke wijze zet de gouverneur van Shanghai zijne vermaningen voort, doch het zou ons te ver voeren, hem in zijne wijdloopige redeneeringen verder te volgen. Liever halen wij nog het slot aan van eene proclamatie van gelijke strekking, die de gouverneur van Che-kiang door de geheele provincie heeft doen verspreiden. „ Weet dan", zegt deze mandarijn, „dat het eenige doel van het oprichten van „de kerken is, de menschen te vermanen om goed te leven; „zij, die het christendom omhelzen, houden daardoor niet op „Chineezen te zijn, beide partijen zullen daarom in vrede „met elkaar leven. Indien er quaestien komen voor de rechterlijke ambtenaren, zullen deze een onpartijdig onderzoek „instellen, slechts acht slaan op de zaak in geschil en niet „op den godsdienst der strijdende partijen. Van den dag van „de uitvaardiging dezer proclamatie zullen alle vagabonden, „die aanleiding geven tot twist en oproer, met de uiterste „strengheid van de wetten worden vervolgd, geen genade „zal voortaan betoond worden; dus opgepast."

Wij kunnen hiermede onze aanhalingen staken, daar de geest der proclamatie daaruit duidelijk spreekt, maar willen daaraan eenige verklaring toevoegen van de beteekenis, welke aan deze ontboezemingen van verdraagzaamheid is te hechten.

Zoodra de vertegenwoordigers van het wereldlijk gezag zich op eene in het oog vallende wijze met godsdienstzaken inlaten, ligt de vraag voor de hand, welk staatkundig belang daartoe heeft genoopt, of welk doel daarmede moet worden bereikt. Het doel, dat de Chineesche regeeriug in dit geval beoogt, is al zeer duidelijk waar te nemen. De belangen van