79

dit maandwerk verdedigd, al of niet ingenomen, erkennen moet men, dat misschien nooit in ons land eenig periodiek geschrift een zoo grooten invloed heeft uitgeoefend dan het „Tijdschrift voor Nederlandsch Indie". Het heeft velen in Indie aangespoord om de kennis en ervaring, door hen aldaar opgedaan, hun oordeel over de toestanden voor het Nederlandsche publiek bekend te maken; het heeft de moedigen vertrouwen geschonken om hun moed te betoonen; de kleinmoedigen geleerd de schroom af te leggen om over algemeene Indische belangen te spreken en te schrijven. Het feit dat het Tijdschrift, jaren lang, oppositie voerde, de dingen vierkant bij hun waren naam noemde en zijne betoogen tegen het oude koloniale stelsel ongestraft allerwege in Indie gelezen werden, heeft meer als eenige beschouwing bijgedragen tot het toelaten eener vrije drukpers in Inde zelve, die het Tijdschrift overigens als een der eerste beginselen van een beter koloniaal beheer onwankelbaar heeft verdedigd.

Trouwens, is er eenige verbetering in het koloniaal bestuur waar te nemen, die niet vooraf, jaar in jaar uit, door het Tijdschrift werd aangeprezen, verdedigd, toegelicht en uitgewerkt? Muntstelsel, leger, marine, middelen van vervoer, bestuur, belastingen, onderwijs, speciale diensten, ontwikkeling van lanbouw, nijverheid en handel, wering van misbruiken, rechtspleging, rechtvaardigheid, billijkheid, als 't ware, geen onderwerp, dat voor Indie van eenig belang kon geacht worden of het is zoo herhaaldelijk in het licht gesteld, dat als eindelijk de beslissing viel, de overgroote meerderheid van de wenschelijkheid der aan te brengen verbetering volkomen overtuigd was.

Voorzeker, de omstandigheden, waaronder van Hoevell, den strijd voor Indie's hervorming in Nederland aangebonden heeft en jaren lang hardnekking volhield, zijn voor een deel de oorzaak van het gewichtige aandeel, dat het Tijdschrift in die hervorming heeft gehad. Er was, voor zijne terugkomst in het moederland niemand, buiten de regeering, die zich de