99

lijn Biskra-Tougourt-Ouargla, in weerwil van de rentegarantie en de onvoldoende inkomsten in den aanvang, toch geen lastpost voor den Staat zijn, want die lijn zal aanzienlijke besparingen mogelijk maken op de militaire transporten en operatiekolonnen in de Ouargla, Tougourt en de Souf. Maar de groote, de voornaamste besparing die de binnendringende lijnen zullen veroorloven, is het voorkomen van opstanden in de toekomst. Men kan er zelfs bijvoegen dat de opstanden in Algiers voor goed onmogelijk maken, in geval van een oorlog in Europa, voor ons eene vraag is van overwegend nationaal belang.

De geschiedenis van Algiers bewijst de overwegende rol, die het zwervend element, geducht door zijne uitermate beweeglijkheid, bestendig in de opstanden heeft gespeeld, en leert ons dat, zoolang wij de Saharasche nomaden niet absoluut onder den duim hebben, wij niet zeker zijn de intermediaire stammen tusschen de Sahara en den Teil en de inlanders van den Teil in bedwang te houden. Het ware middel nu om de nomaden te overheerschen is ze van achteren aan te vatten, zich achter den kring die ze beschrijven te plaatsen en de hand te leggen op hunne centra van proviandeering. Voor dit doel moet men niet alleen vooruitgeschoven posten uitzetten, op goed gekozen punten, maar tevens die posten met de kust door spoorwegen verbinden, waarop onze troepen snel en zonder vermoeienis getransporteerd kunnen worden naar de plaatsen waar zulks noodig is.

Dit is even waar voor het Oosten als voor het Westen.

In het Westen, bewees, eenige jaren geleden, de opstand van Bou Amena de noodzakelijkheid om de lijn Arzeu-Saïda te verlengen in het Zuiden van Oran: dit is thans geschied.

In het Oosten, behoort de lijn van Biskra naar Ouargla nog aangelegd te worden, en zij is noodzakelijker dan de centrale binnendringende lijn van Algiers naar Laghouat, al ware het slechts omdat deze laatste in het midden der Wester- en Oosterlijnen in dezelfde richting getraceerd is.