198

Onder een Engelsch protectoraat is alleen fnuiking van zeeroof en menschenhandel in die streken te verwachten, en zal humaniteit kunnen zegenvieren over wreedheid, ruwe zeden en de meest grove barbaarschheid, en om dat schoone doel te bereiken daartoe ontbreekt ons de macht.

Men sla een blik op de kaart, en men zal zien dat het geheele kustgebied in de St. Lucia-baai, met zijne ontelbare eilandjes, het eenige plekje op de geheele Oostkust geschikt is, om straffeloos zeeroof te plegen; de groote delta's die gevormd zijn door de uitwatering der groote rivieren van Seboekoe, Boeloengan, Seboeng en anderen bieden d&ar honderden schuilplaatsen aan waar wij niet kunnen komen; eene permanente flinke bezetting van die baai is de eenige onbedongene voorwaarde om dien roof en daaraan verbonden menschenhandel te bedwingen.

En wat wij van de rijken aan die baai gelegen kennen, is nog zoo weinig; 't is alleen de kuststreek die wij kennen, van het binnenland kennen wij nog niets.

Borneo's binnenlanden in 't algemeen zijn nog zoo weinig bekend, daarom is daarvan zoo weinig met zekerheid te zeggen; wat wij weten is dat een bijna onoverkomelijk gebergte 't binnenland beheerscht, en dat wij ons moeielijk een denkbeeld kunnen vormen der groote terreinhindernissen aldaar. De bevolking is daar zeer dun gezaaid, zoodat men dagen lang de rivieren oproeiende, noch mensch, noch spoor van menschelijke vestiging ontmoet.

In het diepe gebergte waar de oorsprong der groote rivieren is en die gevormd worden door samenvloeiing van bronnen en waterspruiten, wordt het reizen voor den Europeaan schier ondoenlijk; groote rotsblokken, kleinere en grootere watervallen beletten op vele plaatsen de vaart der prauw, en alsdan neemt de Dajak zijn prauwtje op, om het langs de meest onmogelijke bergpaden weer in beter water te brengen, en dat is een hoofdbezwaar om in die uitgestrekte wildernissen onderzoekingstochten te maken, want men moet steeds

i. »