18e Jaargang.

1903. - JÊ 52.

DE INGENIEUR. -

Orgaan

VAN HET RON. INSTITUUT VAN INGENIEURS - VAN DE VEREENIGING VAN DELFTSCHE INGENIEURS.

WittlM pwijJ aai iö Mml h Jb mam m Oiulnn fferto ë NllwMil.

Het Koninklijk Instituut van Ingenieurs en de Vereeniging Tan Delftsche Ingenieurs stellen zich in geenen deele rerantwoordelijk voor de denkbeelden in de onderscheiden

bijdragen ontwikkeld of toegelicht.

Commissie van Toezicht: W. F. Lebmans, hoofdinspecteur-generaal van den Rijks-Waterstaat, te 's-Gravenhage, president; E. H. Stieltjes, lid van den Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten, te 's-Gravenhage, secretaris; J. G. Dijxhoorn, hoogleeraar in de Werktuigbouwkunde aan de Polytechnische School, te Delft.

Verantwoordelijk Hoofdredacteur: R. A. vak Sandick.

Prijs per Jaargan:

Franco per post.

Voor Nederland ƒ 10.—

Voor het Buitenland met vooruitbetaling.... - 12,60 Men abonneert zich voor een jaargang (1 Jan.—31 Dec.). Over het bedrag der abonnementen in Nederland wordt

halfjaarlijks door de Administratie beschikt. Afzonderlijke nummers 50 cents. — Bewijsnummers

10 cents.

Verschijnt eiken Z at er lag.

Stukken en mertedeelingen, boeken, brochures, enz. te richten aan den Hoofdredacteur: R. A. van Sandick (Telephoon: 's-Gravenhage 2170 en Scheveningen 1581) Diiigentia, Lange Voorhout, te 's-Gravenhage.

Voor Abonnementen zich te wenden tot de Admutcstbatik van dit Blad, Paveljoensgracht No. 17 & 19, te 's-Gravenbage.

Advertentiën in te zenden aan de Admutistbatie van dit Blad, Paveljoensgracht No. 17 & 19, te 's-Gravenhage.

Vertegenwoobmgeb voob Advebtentien in Nederland: C. W. Betcke, Advertentie-Bureau, te Rotterdam.

Afzonderlijke Nummers worden — voor zoover de voorraad strekt — het eerst aan Abonnee geleverd.

's-Gravenhage, 26 Dec. 1903.

Prijs Ier Advertentiën:

Per regel / 0.25

Groote letters naar plaatsruimte.

Abonnementen volgens afzonderlijke overeenkomst.

Advertentiën van Aanbestedingen ƒ 0.15 per regel.

Idem bü 2e en 3e plaatsing / 0.10 per regel.

By abonnement op Advertentiën worden bewijsnummers

gratis toegezonden. Over het bedrag der Abonnementen op advertentiën

wordt driemaandelijks beschikt.

INHOUD.

VereoniRing van Delftsche Inpenieurs: Lüst van boekwerken door do Vereeniging uitgegeven en voor het publiek bosrliikbajir ^r.st.-ld. — Kaaimuur lang.s de Zuid/.ijib van het I.T-eilund te Amsterdam, door C. L. M. LAMURErHTfiEN vak Iïitthem (met afbeelding). — Nederlandse-hé technici in den vreemde, door j. C. Ci.uusenaek. — Praktische voorbereiding van eiviel-ingenieurs door H. Enno van Gelder. — Storende invloed van elertriselie tramstroomen op natuurkundige metingen, door i. van Dam.— Uit ons Parlement. Provinciale Sinten. — Boekbespre king : Klektr. iteehnische Zeitschrift aflevering 51; Tijdschrift van het Kon. Inst. van Ingenieurs, 1008-1004 verhandelingen, le ail.: Over het onweer en nog iets, van x. j. Vlaming, door a. E. U. Coi.i.kttk. — BimienlaMdschi' berichten. — Ofboioele beriehten. — Ofhrieele berichten

uit Indië. — Personalia. — Open betrekkingen. — Gezochte betrekkingen.

Bij dit nummer wordt verzonden het Alpliabetisoh Register ©ver den jaargang 190S.

Dit nummer heeft 10 bladzijden.

Vereeniging van Delftsche Ingenieurs.

Lijst der werken vanwege de Vereeniging uitgegeven en voor het publiek beschikbaar gesteld.

Repertorium der literatuur van den Waterstaat van Nederland, bewerkt door P. H. Kemper, L. V. B. I.; uitgegeven in 1883 bij Martinus Nijiioff te 's-Gravenhage. Prijs f 1.

Tarief voor reis- en verblijfkosten ten behoeve van Technici; uitgegeven in 1887 bij Gebr. Belinfante voorheen A. D. Schinkel te 's-Gravenhage. Prijs ƒ 0.25.

Honorarium-tabel voor technischen arbeid van Ingenieurs en Architecten ; uitgegeven in 1892 bij Gebr. Belinfante voorheen A. D. Schinkel te 's-Gravenhage. Prijs f 0.10.

Algemeene administratieve voorschriften voor het uitvoeren en onderhouden van werken ten behoeve van besturen en particulieren, uitgegeven in 1892 bij Gebr. Belinfante voorheen A. D. Schinkel te 's-Gravenhage. Prijs f 0.60.

Verslag der Commissie in zake het Technisch Onderwijs, benoemd ingevolge het besluit van de Algemeene Vergadering der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs, op 18 Juli 1891; uitgegeven in 1895 bij Gebr. Belinfante, voorheen A. D. Schinkel te 's-Gravenhage. Prijs f 2.50.

Register van «De Ingenieur» over 1886 -1895, 1«—10° jaargang. Prijs f 0.25. (Verkrijgbaar bij den Secretaris der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs.)

Verslag der Commissie in zake het Staatstoezicht op de Volksgezondheid, met de Notulen der vergadering, waarin dit besproken werd; uitgegeven in 1900. Prijs te zamen f 1.—.

Verslag der Commissie voor de Algemeene Voorschriften voor ijzer; uitgegeven in 1900. Prijs f 0.40.

Kaaimuur langs de Zuidzijde van het IJ-eiland te Amsterdam.

(Met afbeelding).

n het Tijdschrift van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs 1903—1904, afl. 1, verzonden 7 November 1903, komt eene belangrijke en degelijke verhandeling voor van de hand van den ingenieur W. F.

Druyvesteyn, getiteld: „Studiën over kaaimuren voor diepgaande zeeschepen".

Onder de in de studie over dit onderwerp genoemde kaaimuren wordt mede vermeld de kaaimuur langs de Zuidzijde van het U-eiland te Amsterdam, welke muur onder leiding van den ondergeteekende in de jaren 1898 en 1899 werd ontworpen en gebouwd door den ingenieur van de havenwerken P. W. C. de Graaf.

De geachte schrijver van de verhandeling voornoemd wijst op de verbreeding van den fundeeriugsvloer achter den damwand, daarbij opmerkende dat „de juiste beteekenis van deze verbreeding in verband met den damwand niet zoo gemakkelijk is aan te wijzen". Het zij mij vergund met een enkel woord te wijzen op het doel en het nut dier verbreeding en tevens de door den heer Druyvestein verschafte gegevens aan te vullen met een opgaaf der kosten van den besproken kaaimuur.

Hieronder andermaal de schets, schaal 1 op 200, van den bewusten kaaimuur met aanduiding van de zandstorting tevens zandbelasting aan den bouw vooraf gegaan, welke belasting verband hield met het gewicht dat, na voltooiing van den muur, de ondergrond ooit geacht kon worden te moeten dragen.

Het nut van een damwand was te Amsterdam proefondervindelijk gebleken. Had reeds vroeger het proefstoomen met aan den kaaimuur gemeerd stoomschip een plaatselijke verdieping aan de voorzijde van de oude Handelskade veroorzaakt, waardoor de grond achter den muur onder door de fundeering en den ondiepen korten damwand was weggeschoven, een gat achter den muur latende groot genoeg om een kleine zeeboot te bergen, later, ondanks streng verbod, bij het met volle kracht stoomen van een tegen de kade liggend op den bodem geboeid geraakt stoomschip, was andermaal aan de Handelskade een groote verdieping met wegschuiving van grond achter den muur ontstaan, waardoor groote schade aan het emplacement en de loods der Maatschappij Nederland was